OGŁOSZENIE

W roku 1944, kiedy wojska niemieckie zaczęły ponosić kolejne klęski na froncie wschodnim, a Armia Czerwona odrzuciła armie niemieckie, wiele kilometrów na zachód. W styczniu 1945 roku wojska radzieckie zdecydowanym natarciem przełamały umocnienia niemieckie na linii Obry i znalazły się na przedpolu Międzyrzeckiego Rejonu Umocnionego.

W nocy 29 stycznia 1945 roku główny odcinek rejonu umocnień został przełamany na kierunku: Kaława – Wysoka, przez 1 armię pancerną gwardii, 44 brygadę pancerną pod dowództwem płk. Gusakowskiego.

Walki były krótkie, ale gwałtowne i spowodowały ofiary w ludziach po obu stronach. Rankiem następnego dnia Rosjanie zaczęli wkraczać do Międzyrzecza. W wielu miejscach stoczono drobne potyczki z wycofującym się Volkssturmem. Zginęło co najmniej dziesięciu żołnierzy Armii Czerwonej. Kolejne miesiące były dla wyzwolonego Międzyrzecza trudnym okresem.
Międzyrzecz w swoim kształcie w zasadzie przetrwał do końca drugiej wojny światowej. Według powojennych szacunków przyjmuje się, że zniszczenia sięgnęły 20 – 30 %. Łącznie, w różnym stopniu zostało zniszczonych 378 budynków. Przez miasto nie przetoczyły się działania typowo frontowe, bezpośrednie walki na ulicach miasta ominęły Międzyrzecz. W zasadzie, po przełamaniu rejonu umocnionego w regionie nastąpiło paniczne wycofanie wojsk niemieckich. Żołnierze z wycofujących się pododdziałów spaliły gmach urzędu powiatowego, bank, gimnazjum oraz częściowo pocztę, a budynek sądu został całkowicie wypalony.
Niemcy wycofując się z miasta wysadzili także most kolejowy, natomiast most drogowy ocalał.

Okazało się, że nie przejście frontu było dla miasta katastrofą, a liczne pożary wzniecane przez żołnierzy pododdziałów wojsk armii czerwonej, które po opanowaniu miasta zaczęły na stałe stacjonować w Międzyrzeczu.  Za przyczyną czerwonoarmistów spłonęła wówczas znaczna część starego miasta po wschodniej stronie Ratusza (budynki stanowiące zabudowę ograniczoną ulicami: Chłodną, Wesołą i 30 Stycznia oraz Rynkiem), grupa budynków na lewym brzegu Obry przy moście drogowym, a także szereg domów mieszkalnych przy ulicy 30 Stycznia, Mieszka I, Konstytucji 3 Maja, Staszica i Wojska Polskiego. Generalnie największe straty w zabudowie odnotowano w śródmieściu.

Przepadła część zabytkowych kamieniczek. Natomiast stosunkowe niewielkie zniszczenia dotknęły osiedla domów położonych na peryferiach Międzyrzecza. Z wojennej zawieruchy i po wyzwoleńczego szaleństwa czerwonoarmistów na szczęście ocalały najważniejsze zabytki miasta: zespół zamkowy, kościoły: pw. św. Jana Chrzciciela i pw. św. Wojciecha oraz Ratusz.

Według szacunkowych danych stan liczebny ludności w miastach zmniejszył się o 25 procent, a we wsiach o 10 procent. Tak, więc w wyniku ewakuacji i masowej ucieczki Niemców powiat międzyrzecki oraz samo miasto wyludniły się. Międzyrzecz opanowali szabrownicy, a także niezdyscyplinowani i swawolni żołnierze radzieccy, którzy plądrowali opuszczone domostwa i często wywoływali pożary, dewastując dodatkowo już i tak zniszczone przez wojnę miasto.

Po wyzwoleniu, dotychczasowi, nieliczni już mieszkańcy uciekli lub zostali wysiedleni na zachód, a na ich miejsce przybyli do miasta i okolicznych miejscowości pierwsi osadnicy z pogranicza Wielkopolski, a następnie przez niemal dwa lata napływali przesiedleńcy ze Wschodu. Już 20 marca 1945 r. powstały lokalne władze – początkowo administracja wojskowa (Rejonowa Komendantura Wojenna), a następnie władze cywilne.

Do miasta powracało stopniowo życie. Powstawały pierwsze piekarnie, poczta, placówki ochrony zdrowia, restauracja, uruchomiono stację kolejową. Rozpoczęto porządkowanie miasta. Sukcesywnie usuwano gruzowiska po zawalonych budynkach, tworząc w ich miejscu tereny zielone i place parkingowe. Do roku 1957 odbudowano zniszczone domy mieszkalne. Do miasta zaczęło przybywać coraz więcej mieszkańców. Zaczęły pracować zakłady pracy. W związku z tym, aby zaspokoić potrzeby mieszkaniowe międzyrzeczan w latach następnych rozpoczęto wznoszenie nowych budynków. Pierwsze domy mieszkalne zbudowane zostały przy ulicach: 30 Stycznia, Dąbrowskiego i Kilińskiego. Nieco później wybudowano bloki przy obecnej ulicy Mieszka I.

W latach sześćdziesiątych, siedemdziesiątych i osiemdziesiątych powstały nowe zespoły mieszkalno-usługowe: Osiedle Centrum, Osiedle Kasztelańskie, sąsiadujące z nim Osiedle Wojskowe, Osiedle Piastowskie oraz Osiedle Sikorskiego. Zakłady przemysłowe i przedsiębiorstwa usługowe zlokalizowano głównie w północnej części miasta, po obu stronach ulicy Kazimierza Wielkiego w ciągu drogi wiodącej w kierunku Skwierzyny.


 

REKLAMA

ZOSTAW ODPOWIEDŹ

Wpisz swój komentarz!
Proszę podać swoje imię