Spis Treści
W niedzielę, 1 czerwca wchodzą w życie nowe przepisy, które uszczelniają dostęp cudzoziemców do polskiego rynku pracy, uczelni oraz systemu wizowego. To kolejny krok w stronę odzyskania kontroli nad migracją i zwiększenia bezpieczeństwa Polek i Polaków. Nowe przepisy to praktyczna realizacja Strategii Migracyjnej, przyjętej przez rząd w październiku 2024 roku.
– „Wydaliśmy bezwzględną walkę nielegalnej migracji, nadużyciom, wykorzystywaniu nieszczelności prawnych czy słabości państwa przez tych, którzy taką nielegalną migrację organizowali” – oświadczył Premier Donald Tusk po przyjęciu przepisów przez rząd.
Cel nowych przepisów jest jasny: zapewnić bezpieczeństwo, uporządkować migrację oraz umożliwić kontrolowany pobyt tych, którzy chcą uczciwie pracować, studiować i integrować się z polskim społeczeństwem.
Koniec z nadużyciami w systemie wizowym
Nowe przepisy kończą z wykorzystywaniem polskiego systemu wizowego do omijania prawa. Każda osoba, która chce studiować w Polsce, będzie musiała udowodnić znajomość języka wykładowego na poziomie co najmniej B2. Uczelnie będą musiały także informować konsulat, jeśli student nie podejmie nauki. Ponadto, szkoła wyższa będzie musiała sprawdzać kwalifikacje cudzoziemskiego kandydata na studia, a Narodowa Agencja Wymiany Akademickiej (NAWA) potwierdzić, że zdał egzamin maturalny.
– „Jesteśmy otwarci na wszystkich z całego świata, którzy chcą studiować na polskich uczelniach, ale wprowadzamy wymogi, które uniemożliwią wykorzystywanie tego przez organizatorów nielegalnej imigracji” – podkreślał szef rządu.
Wprowadzony zostaje również limit przyjęć cudzoziemców na studia, aby wyeliminować fikcyjnych studentów, którzy traktują uczelnie, jak sposób na obchodzenie procedury uzyskiwania wiz umożliwiających podjęcie pracy.
Ograniczony zostanie także dostęp do ubiegania się o udzielenie cudzoziemcom zezwolenia na pobyt czasowy i pracę. Chodzi o posiadaczy wiz i dokumentów pobytowych wydanych przez inne państwo członkowskie albo polskich wiz wydanych np. w celu tranzytu, udziału w imprezach kulturalnych i sportowych, studiów itp.
Większa kontrola nad rynkiem pracy
Od 1 czerwca zmienią się także zasady dostępu do rynku pracy. Instytucje odpowiedzialne za ten rynek zyskają większy wpływ na proces wydawania zezwoleń – starosta będzie mógł określić listę zawodów i rodzajów pracy, w których nie będą wydawane zezwolenia na pracę cudzoziemcom.
– „Nowe przepisy powinny ukrócić nadużywanie prawa do pracy w Polsce przez cudzoziemców” – ocenił Prezes Rady Ministrów.
Wojewódzkie Urzędy Pracy będą miały także obowiązek – raz na 6 miesięcy – analizować oferowane wynagrodzenia na lokalnych rynkach pracy. Zwiększą się również kary za nielegalne powierzanie pracy.
Strategia Migracyjna w praktyce
Przepisy, które wejdą w życie 1 czerwca, są elementem szerszego planu, który ma przywrócić kontrolę nad migracją, uczynić ją przejrzystą, bezpieczną i opartą na rzeczywistych potrzebach polskiego państwa oraz rynku pracy. Polska nadal pozostaje otwarta na cudzoziemców – ale tylko na jasnych i uczciwych zasadach.
Tekst strategii migracyjnej „Odzyskać kontrolę. Zapewnić bezpieczeństwo”
Nowa strategia migracyjna – podstawowe cele i kierunki:
1. Procesy migracyjne nie mogą zwiększać poziomu niepewności w codziennym życiu mieszkańców Polski. Dlatego też Strategia Migracyjna Polski na lata 2025–2030 przyjmuje nadrzędny priorytet bezpieczeństwa rozumiany jako zobowiązanie dla działań państwa na wszystkich poziomach, tak aby dokonujące się procesy migracyjne były szczegółowo regulowane i pozostawały pod kontrolą zarówno w zakresie celu przyjazdu, skali napływu, jak i państw pochodzenia cudzoziemców.
2. Określenie zasad dostępu do terytorium Polski pozostaje w gestii rządu, przy uwzględnieniu członkostwa Polski w UE, w szczególności w strefie Schengen i wynikających z tego zobowiązań. Zasady te są regulowane w ramach polityki wizowej oraz legalizacji pobytu cudzoziemców. Oba te procesy są ze sobą ściśle związane, a ich celem jest niedopuszczanie do wjazdu i pobytu w Polsce osób niepożądanych.
3. Ochrona granicy i zapobieganie nielegalnej imigracji, będącej elementem działań hybrydowych wymierzonych w interesy Polski i Unii Europejskiej, jest priorytetem działań państwa w obszarze bezpieczeństwa. Procesy migracyjne mają charakter globalny i dotyczą coraz większej liczby osób. Polska, znajdując się na jednym ze szlaków migracyjnych, podejmuje wszelkie środki mające zapobiegać przerzutowi ludzi przez jej terytorium. Jednocześnie realizuje działania mające na celu ochronę migrantów, których życie lub zdrowie mogłoby być zagrożone oraz przeciwdziała handlowi ludźmi.
4. Zasady przyznawania ochrony krajowej i międzynarodowej cudzoziemcom, ukształtowane po zakończeniu II wojny światowej, są obecnie bezwzględnie wykorzystywane przez reżimy dyktatorskie na całym świecie. Także Polska mierzy się z tym wyzwaniem w bezprecedensowym zakresie, odpierając ataki ze strony Białorusi i Rosji. Dlatego też, kierując się zasadami humanitaryzmu oraz praktycznej realizacji praw człowieka, Rząd RP będzie domagał się zmiany dotychczasowego podejścia do przyznawania azylu. Gwarancje prawne, w jakie wyposażeni są migranci, w tym nielegalnie przekraczający granicę, nie mogą oznaczać istnienia zagrożenia dla bezpieczeństwa państwa oraz ich samych. W przypadku zagrożenia destabilizacji państwa przez napływ imigrantów, możliwe powinno być czasowe i terytorialne zawieszanie prawa do przyjmowania wniosków o azyl. Odpowiednie ustawy uwzględniać powinny mechanizmy kontroli parlamentarnej, ochronę grup wrażliwych oraz doświadczenia innych państw.
5. Polska przyjmuje zasadę, że konsekwencjom zmian demograficznych i społecznych na rynku pracy nie uda się zapobiec jedynie instrumentami polityki imigracyjnej. Konieczne jest zatem stosowanie innych środków w ramach polityki gospodarczej, zatrudnienia oraz społecznej. Jednocześnie bezpieczna i kontrolowana imigracja zarobkowa pozostanie czynnikiem pozytywnie wpływającym na konkurencyjność polskiej gospodarki, szczególnie w zakresie wypełniania luk w zawodach deficytowych.
6. Polityka migracyjna w zakresie dostępu do zatrudnienia musi być realizowana w ramach działalności rządu oraz samorządów, we współpracy z pracodawcami zatrudniającymi bezpośrednio cudzoziemców, a także ze związkami zawodowymi. Polityka migracyjna nie może być instrumentem hamującym modernizację polskiej gospodarki. Dla realizacji jej celów konieczna jest zatem prawidłowa identyfikacja realnych potrzeb pracodawców w zakresie wypełniania niedoborów na rynku pracy i sposobów ich zaspokojenia, przy uwzględnieniu interesu państwa. W szczególności chodzi tu o ochronę rynku pracy, konkurencyjność gospodarki, spójność społeczną oraz pełną zgodność z prawami pracowników. Agencje zatrudnienia oraz inne podmioty pośredniczące pełnią w tym zakresie jedynie rolę uzupełniającą.
7. Elementem budowy nowego systemu umiędzynarodowienia polskiego obszaru nauki i szkolnictwa wyższego jest uszczelnienie systemu wydawania wiz studenckich, tak aby wyeliminować możliwość de facto fikcyjnego podejmowania studiów celem zalegalizowania pobytu w Unii Europejskiej. Jednocześnie polskie szkolnictwo wyższe i nauka wymaga rozwoju, którego elementem jest także obecność cudzoziemców zarówno wśród kadry akademickiej, jak i doktorantów czy studentów.
8. Kluczem dla osiągnięcia sukcesu w zakresie polityki imigracyjnej jest jej połączenie z polityką integracyjną. Paradygmat polityki integracyjnej zakłada, że cudzoziemcy dostosowują się do norm i zasad społecznych obowiązujących i akceptowalnych w społeczeństwie polskim. Polska prowadzi dwukierunkową, aktywną politykę integracyjną, a w przypadku łączenia rodzin także preintegracyjną. Jej celem jest unikanie konfliktów, które mogłyby negatywnie wpływać na poziom spójności społecznej w Polsce.
9. Nabycie obywatelstwa polskiego wiąże się z przyznaniem licznych praw, także wynikających z członkostwa Polski w Unii Europejskiej (nabycie obywatelstwa Unii Europejskiej). Dlatego też proces ten musi być transparentnie regulowany. Kluczowym kryterium dla uzyskania obywatelstwa polskiego musi być zintegrowanie w polskim społeczeństwie, w szczególności poprzez znajomość języka polskiego oraz respektowanie norm i zasad społecznych obowiązujących w Polsce. Dotyczy to także nabywających polskie obywatelstwo repatriantów oraz beneficjentów Karty Polaka.
10. Polska diaspora zmienia się w sposób bardzo dynamiczny. Obok powojennej diaspory „politycznej”, za granicą pojawiła się liczna społeczność polskich emigrantów ekonomicznych. Dlatego też konieczne są zmiany w zakresie polityki polonijnej stymulujące promocję nauczania języka polskiego oraz dedykowane programy powrotowe. Jednocześnie naczelnym zadaniem państwa będzie podtrzymywanie związków z Polską zarówno wśród obywateli polskich zamieszkałych za granicą, jak i cudzoziemców o polskich korzeniach.
Źródło informacji: KPRM
