OGŁOSZENIE

 Z cyklu:

„Porady Karoliny Jeziorskiej”


Tarczyca
Niedoczynność tarczycy to choroba, która związana jest z niedoborem hormonów tarczycy (T3 i T4) lub ich niedostatecznym działaniem.

Tarczyca jest gruczołem dokrewnym, który produkuje trójjodotyroninę (T3), tyroksynę (T4) i kalcytoninę, które wpływają na funkcjonowanie większości tkanek organizmu. Hormony te odgrywają kluczową rolę w funkcjonowaniu układu nerwowego, sercowo-naczyniowego oraz wpływają na metabolizm białek, tłuszczów i węglowodanów.

 

Niedoczynność tarczycy to choroba, która związana jest z niedoborem hormonów tarczycy (T3 i T4) lub ich niedostatecznym działaniem, co powoduje uogólnione obniżenie tempa przemian metabolicznych w organizmie człowieka.

Wyróżniamy dwie postacie niedoczynność tarczycy, tj. pierwotną, wynikającą z uszkodzenie samego gruczołu tarczowego, której główną przyczyną jest zapalenie tarczycy tzw. choroba Hashimoto wtórna, wynikającą z deficytu TSH (tyreotropina) lub TRH (tyreolibryna)

Dieta, jako istotny element wspomagający leczenie niedoczynności tarczycy, jest skuteczna tylko wtedy, gdy jest indywidualnie dostosowana do osoby oraz bierze pod uwagę współistniejące choroby, tj. celiakia, cukrzyca, nadciśnienie tętnicze itp.

Prawidłowo zbilansowana dieta, bogata w składniki odżywcze potrzebne do syntezy hormonów T3 i T4, oraz ograniczająca substancje antyodżywcze ma również olbrzymie znaczenie dla stanu zdrowia osób chorych.

Należy zwrócić szczególną uwagę na odpowiednią podaż składników pokarmowych kluczowych dla optymalnej pracy tarczycy tj. jod, selen, cynk, żelazo, witaminy D i B12, witaminy o działaniu antyoksydacyjnych, długołańcuchowe kwasy tłuszczowe omega-3 oraz ograniczenie spożycia produktów będących źródłem substancji wolotwórczych.

Regularne spożywanie posiłków w ciągu dnia pozwala utrzymać stężenie glukozy we krwi na optymalnym poziomie, a także sprzyja zwiększeniu termogenezy poposiłkowej i nie powoduje spowolnienia tempa procesów przemiany materii.

Warto zaznaczyć, że normalizacja masy ciała ma istotne znaczenie dla wyrównania poziomu hormonów tarczycy, dlatego tak ważne jest kontrolowanie na bieżąco wartości energetycznej diety i jej dopasowanie do stylu życia i aktywności fizycznej. Wystrzegać należy się drastycznego obniżania wartości energetycznej diety, gdyż może zaburzyć to jeszcze bardziej metabolizm ze względu na pogorszenie aktywności i pracy tarczycy.

Ze względu na charakter autoimmunologiczny choroby Hashimoto i występujący stan zapalny organizmu, stosowana dieta powinna mieć charakter przeciwzapalny i eliminujący potencjalne antygeny pokarmowe, które mogą nasilać produkcję przeciwciał i przyczyniać się nadwrażliwości układu odpornościowego.

Do podstawowych założeń diety dla osób z niedoczynnością tarczycy można zaliczyć zwiększony udział pełnowartościowego białka, węglowodanów o niskim indeksie/ładunku  glikemicznym oraz nienasyconych kwasów tłuszczowych.

Białko jest niezbędne do produkcji hormonów tarczycy. Jego głównym źródłem powinny być chude ryby morskie, chude mięso, jaja oraz produkty mleczne, ale w ograniczonych ilościach, ze względu na wysokie zdolności do pobudzania układu immunologicznego.

W związku z często współistniejącymi zaburzeniami gospodarki węglowodanowej w przebiegu niedoczynności tarczycy zaleca się ograniczenie spożycia węglowodanów w diecie i skupienie głównie na tych o niskim indeksie glikemicznym, które umożliwiają normalizację stężenie glukozy we krwi. Należy wybierać węglowodany złożone znajdujące się w produktach zbożowych pełnoziarnistych, tj. grube kasze, brązowy ryż, ciemne pieczywo i makarony.

Należy zwiększyć w diecie spożycie nienasyconych kwasów tłuszczowych w postaci olejów roślinnych tłoczonych na zimno (oliwa z oliwek, olej rzepakowy, olej lniany), awokado, orzechów, pestek, ziaren, tłustych ryb morskich. Unika się stosowania diet niskotłuszczowych, które mogą nasilać zaburzenia funkcjonowania układu immunologicznego, hormonalnego i zaburzać wchłanianie witamin rozpuszczalnych w tłuszczach.
Istotna jest również odpowiednia podaż wraz z dietą wielonienasyconych kwasów tłuszczowych omega-3, które ułatwiają przemianę hormonów tarczycy w wątrobie, poprawiają wrażliwość tkanek na działanie hormonów tarczycy i pobudzają syntezę białek o właściwościach przeciwzapalnych.
Głównym źródłem kwasów omega-3 w pożywieniu są tłuste ryby morskie, oleje (rzepakowy, lniany), orzechy, siemię lniane, nasiona chia.

Ważny jest również stosunek kwasów omega-3 do omega-6, który powinien wynosić 1: 1-4, dlatego ogranicza się spożycie produktów bogatych w omega-6 tj. olej kukurydziany, słonecznikowy, z pestek winogron, orzechy ziemne.

Istotne znacznie w dietoterapii osób chorych na niedoczynność tarczycy ma optymalna podaż jodu, selenu, cynku, żelaza, witaminy D.

Jod – wchodzi w skład hormonów tarczycy (T3 i T4), więc jest niezbędny do optymalnej pracy gruczołu tarczowego. Do głównych źródeł jodu zalicza się owoce morza, ryby, wodorosty morskie, sól kuchenną jodowaną.

Selen – jest składnikiem wielu enzymów związanych z gospodarką hormonalną tarczycy i bierze udział w przemianie nieaktywnego hormonu T4 do T3. Ma również właściwości antyoksydacyjne. Do najbogatszych źródeł selenu zalicza się: skorupiaki i ryby, jaja, krewetki, sardynki, orzechy brazylijskie, gryka, kakao.

Cynk – odpowiada za prawidłowe funkcjonowanie układu immunologicznego, bierze pośredni udział w przemianie białek, tłuszczów i węglowodanów. Jego niedobór koreluje często ze zwiększonymi wartościami przeciwciał przeciwtarczycowych. Do wartościowych źródeł cynku można zaliczyć wątróbkę, pestki dyni, kakao, sery podpuszczkowe, produkty zbożowe pełnoziarniste, orzechy, ziarna, jaja, nasiona roślin strączkowych.

Żelazo – niedobór żelaza zmniejsza produkcję hormonów tarczycy, w konsekwencji przyczynia się do powiększania gruczołu tarczycy i rozwoju choroby. Zaleca się dla chorych zwiększenie w diecie źródeł przyswajalnych form żelaza tj. wątróbki, cielęciny, wołowiny, chudej wieprzowiny, żółtek jaja.

Witamina D – reguluje odpowiedź odpornościową organizmu na rozmaite infekcje (zwiększa produkcję białek o charakterze przeciwzapalnym, a zmniejsza tych prozapalnych). Niedostateczna ilość witaminy D zwiększa ryzyko wystąpienia licznych chorób autoimmunizacyjnych tj. przewlekłe limfocytarne zapalenie tarczycy, cukrzyca t.1, toczeń rumieniowaty, stwardnienie rozsiane.

Ważnym elementem w diecie chorych na niedoczynność tarczycy i Hashimoto jest eliminacja związków goitrogennych (wolotwórczych), które znajdują się przede wszystkim w kapuście, brukselce, rzepie, brokułach, kalafiorze, prosie, soi, gorczycy, orzechach arachidowych. Zaburzają one wbudowywanie jodu do cząsteczek hormonów gruczołu tarczowego.
Obróbka termiczna inaktywuje ok. 30% związków wolotwórczych, więc umiarkowane spożycie tych produktów  jest dopuszczalne. Zaleca się jednie wykluczenie całkowicie  diety soi i produktów sojowych, ponieważ mogą wywierać negatywny wpływ na układ hormonalny i upośledzać wchłanianie niektórych leków.

Żywienie i styl życia
Oprócz standardowego leczenia za pomocą leków olbrzymie znaczenie w skutecznym leczeniu chorych na niedoczynność tarczycy i Hashimoto ma żywienie i styl życia.
W jadłospisie osób chorych należy szczególnie zadbać o odpowiednią podaż pełnowartościowego białka, pełnoziarnistych produktów zbożowych oraz nienasyconych kwasów tłuszczowych omega-3 a także jodu, cynku, żelaza, selenu i witamin: A, D, E, C i z grupy B.
Diety eliminacyjne powinny być stosowane wyłączni u osób, które z powodu współwystępujących innych chorób lub nadwrażliwości na pokarm są zmuszone zrezygnować z określonych grup produktów spożywczych.


REKLAMA

1 KOMENTARZ

ZOSTAW ODPOWIEDŹ

Wpisz swój komentarz!
Proszę podać swoje imię