Unijne euro trafi do każdej lubuskiej gminy!

Mamy to! Unijne euro trafi do każdej lubuskiej gminy. – „Przeforsowaliśmy nasz punkt widzenia. Jesteśmy z tego bardzo zadowoleni i dumni” – podkreślał marszałek Marcin Jabłoński, podsumowując zawarcie partnerstw przez wszystkie samorządy regionu.

W województwie lubuskim zatwierdzono już wszystkie 14 partnerstw samorządowych w ramach tzw. wymiaru terytorialnego programu Fundusze Europejskie dla Lubuskiego. 8 maja 2025 r. w Urzędzie Marszałkowskim podsumowano cały ten proces.

W ramach 14 porozumień samorządowych wdrożono 4 Zintegrowane Inwestycje Terytorialne oraz 10 Innych Instrumentów Terytorialnych. Podział alokacji pomiędzy poszczególne partnerstwa został przyjęty w sierpniu 2023 r. i obowiązuje do dziś.

Co wyróżnia lubuskie partnerstwa samorządowe?

– „Prawdopodobnie jesteśmy jedynym województwem, w którym takie porozumienia podpisano ze wszystkimi gminami województwa” – mówił marszałek Marcin Jabłoński podczas konferencji prasowej podsumowującej zawarcie partnerstw. Charakterystyczne dla lubuskich porozumień jest również to, że w obecnej perspektywie Funduszy Europejskich postawiono na wsparcie finansowe wszystkich samorządów – nie tylko największych miast.

– „Kosztowało to sporo wysiłku i czasu. Dyskutowaliśmy nad algorytmem podziału środków przez bardzo długi okres, w burzliwych okolicznościach przy sprzeciwie tych, którzy byli przyzwyczajeni do dotychczasowego porządku. Ale przy wsparciu mniejszych samorządów, które miały nadzieję, że będą mogły bezpośrednio skorzystać na dofinansowaniu z Unii Europejskiej, przeforsowaliśmy nasz punkt widzenia. Jesteśmy z tego bardzo zadowoleni i dumni. Proszę sobie wyobrazić, że były takie gminy, do których unijne euro do tej pory nie trafiało. Algorytm polegał na tym, że przypisaliśmy kwotę 185 euro na mieszkańca każdego z samorządów. Zbudowaliśmy odrębny budżet dla samorządów, tzw. wymiar terytorialny, który pozwolił na stworzenie uzasadnienia dla porozumień skonstruowanych przez samorządy” – wyjaśniał marszałek Marcin Jabłoński.

Na kształt porozumień samorządowych osobiście miały wpływ gminy i powiaty, które weszły w ich skład. Obszary partnerstw praktycznie nie pokrywają się z granicami administracyjnymi samorządów – wyjątkiem jest Krośnieński Obszar Funkcjonalny, w którym partnerstwo tworzy 7 gmin będących częścią powiatu krośnieńskiego.

– „Wszystkie pozostałe porozumienia znalazły powiązania funkcjonalne, organizacyjne, operacyjne czy społeczne i powstały w różnych układach. To bardzo ciekawe zjawisko. Wywołało też wartościowe refleksje u samorządowców polegające na tym, że zauważyli, jak wiele problemów można rozwiązywać wspólnie, jak bardziej optymalnie można wydawać publiczne pieniądze. Wierzymy, że to będzie doświadczenie procentujące w kolejnych działaniach, przy rozwiązywaniu różnych innych spraw czy podejmowaniu prób przeciwdziałania negatywnym zjawiskom takim jak depopulacja i problemy demograficzne w naszym regionie” – powiedział marszałek Marcin Jabłoński.

Dziesiątki godzin rozmów, tysiące przejechanych kilometrów

Marszałek wraz z pracownikami departamentów unijnych odwiedził wszystkie partnerstwa osobiście. Pierwszy cykl spotkań rozpoczął się w październiku 2023 r. i trwał do lutego 2024 r. Kolejna tura spotkań rozpoczęła się w lipcu 2024 r., a ostatnie spotkanie odbyło się w maju 2025 r.

Na rozmowach z partnerstwami przedstawiciele samorządu województwa spędzili 45 godzin. Aby się z nimi spotkać, przejechali blisko 3,5 tys. km. Łącznie zorganizowano łącznie ponad 80 spotkań roboczych wspierających przygotowanie i wdrażanie strategii partnerstw.

– „Dziękuję wszystkim, którzy byli zaangażowani w proces podpisywania porozumień, prowadzenia konsultacji, organizowania spotkań, wizyt, uzgodnień. Dziękuję także pracownikom Urzędu Marszałkowskiego – departamentów, które zajmują się funduszami unijnymi. Osobą, która miała pieczę nad całym procesem, była pani dyrektor Sylwia Pędzińska. Bardzo dziękuję wójtom, burmistrzom i prezydentom miast, ale w szczególności – co chciałbym podkreślić – pracownikom, często bezimiennym, którzy w każdym z samorządów wykonali skomplikowaną pracę, która wymaga ogromnych kompetencji, skrupulatności, determinacji i poświęcenia” – dodał marszałek Marcin Jabłoński na zakończenie wystąpienia.

– „Trzeba powiedzieć, że to również determinacja pana marszałka i chęć do tego, aby wszyscy Lubuszanie mogli skorzystać ze środków z Unii Europejskiej, doprowadziły do tego, że tych 14 partnerstw jest podpisanych. Setki rozmów zostały przeprowadzone również w gmachu tego urzędu. W niektórych miałem przyjemność uczestniczyć i wierzcie mi państwo, że to nie były łatwe rozmowy.

A jeszcze, jeśli przypomnimy sobie, że w kanwie tego całego procesu legła tak naprawdę pewna polityczna zawierucha związana z tym, że jeden z samorządów w naszym regionie uważał, że tylko jemu powinny należeć jakieś środki, stworzymy wtedy całość obrazu i widzimy to kompleksowe podejście do spraw związanych z naszym województwem i z naszym regionem. Dlatego, panie marszałku, na pana ręce serdeczne podziękowania za to wszystko, co zostało uczynione w kontekście tych partnerstw” – dodał wicemarszałek województwa lubuskiego Grzegorz Potęga.

Obszary wsparcia samorządów

Projekty ujęte w strategiach partnerstw obejmują wszystkie obszary dedykowane wymiarowi terytorialnemu dla Zintegrowanych Inwestycji Terytorialnych oraz Innych Instrumentów Terytorialnych, tj.:

• • • cyfryzację,
    • konkurencyjność małych i średnich przedsiębiorstw,
    • wsparcie odnawialnych źródeł energii,
    • zmiany klimatu,
    • bioróżnorodność,
    • mobilność miejską,
    • edukację,
    • włączenie społeczne,
    • rozwój obszarów wiejskich.

Pula środków przeznaczonych dla partnerstw

Ogólna alokacja ustalona uchwałą Zarządu Województwa Lubuskiego z 29 sierpnia 2023 r. wynosi powyżej 185 mln euro, co przy kursie 1 EUR=4,2 PLN stanowi kwotę ok. 780 mln PLN.

Oznacza to, że średnio ok. 185 euro trafi do każdego mieszkańca każdej gminy będącej w danym partnerstwie. Natomiast projekty zaplanowane do realizacji w ramach programu FEWL 21-27 wynikające z przyjętych strategii terytorialnych opiewają łącznie na szacunkową kwotę niemal 810 mln zł (całkowita wartość projektów). Na chwilę obecną w strategiach przewidziano 413 projektów do realizacji w ramach FEWL 21-27.

Dodatkowo Zarząd Województwa Lubuskiego podjął decyzję, iż środki te będą kontraktowane w trybie pozakonkursowym, czyli to partnerstwa w strategiach określają ważne dla siebie projekty, które nie konkurują z innymi projektami. Partnerstwa nie konkurują też ze sobą nawzajem. Projekty jednak muszą przejść ocenę w oparciu o kryteria przyjęte przez Komitet Monitorujący FEWL 21-27.

– „Na początku w poprzedniej perspektywie mieliśmy tylko dwa ZIT-y, które miały swoje środki dedykowane, a teraz mamy 14 partnerstw, które mają środki przeznaczone na konkretne projekty. Tych projektów jest ponad 400. 185 euro na mieszkańca trafi z góry do każdego mieszkańca w każdej gminie, a tak naprawdę tych środków będzie więcej – czego oczywiście państwu życzę. Departament cały czas współpracuje z partnerstwami. Spotykamy się też roboczo” – mówiła dyrektor Departamentu Instytucji Zarządzającej Urzędu Marszałkowskiego Sylwia Pędzińska.

Dyrektor Sylwia Pędzińska podkreśliła, że Fundusze Europejskie inwestowane w województwie lubuskim zmieniają naszą rzeczywistość – wspierają rozwój infrastruktury czy projekty społeczne.
– „Polska i Lubuskie coraz bardziej się rozwija. Osiągamy te wskaźniki PKB, które powodują, że za chwileczkę możemy mieć mniejszy poziom dofinansowania. Więc wykorzystujmy to, jak Wspólnota nam pomaga w życiu, jak dzięki Europie możemy się spotkać i realizować różnego rodzaju przedsięwzięcia” – dodała dyrektor Departamentu Instytucji Zarządzającej.

Realizacja projektów – stan obecny

Zawarto 26 umów o wartości 160,58 mln zł, z dofinansowaniem UE 116,88 mln zł. Kolejne 41 projektów (62,77 mln zł) w trakcie oceny lub przygotowania umowy. Razem to 67 projektów na kwotę 223,35 mln zł, z czego UE dofinansowuje 160,62 mln zł (19,83% alokacji). Dotychczas złożono najwięcej wniosków o dofinansowanie złożono dla projektów związanych z edukacją – 20 projektów, cyfryzacją (13 projektów) oraz ścieżkami rowerowymi (13).

Wsparcie społeczne dla samorządów w partnerstwach

Udział środków Europejskiego Funduszu Społecznego we wspieraniu samorządów omówił wicemarszałek Grzegorz Potęga.
– „Cała perspektywa 2021-2027 to kwota 239 milionów euro na ten fundusz. 25% tej kwoty trafiło w ramach tych podpisanych porozumień do tych jednostek samorządu terytorialnego, które w te partnerstwa weszły. Jak wiemy, weszły wszystkie, a więc wszystkie gminy województwa lubuskiego zostały objęte również interwencją społeczną. To bardzo ważne i to trzeba podkreślać, bo to są niemałe pieniądze – 60 milionów euro. One zostaną w różnym stopniu zagospodarowane przez te konkretne samorządy” – mówił wicemarszałek.

Podczas konferencji podsumowującej nawiązywanie partnerstw została podpisana setna umowa na projekt realizowany w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego – „Zaczarowana Szkoła w gminie Strzelce Krajeńskie”.

W wydarzeniu wzięli udział dyrektor Gabinetu Zarządu Małgorzata Mizera-Wołowicz i radny województwa lubuskiego dr Sławomir Kotylak.

Tekst: Autor: Aleksandra Pietruszewska

Źródło informacji: Biuro Prasowe UMWL