Kosieczyn
(Kosiczyn, Kocieszyn, Kuschten Rtg.), ZG, gmina Zbąszynek, wieś położona jest przy lokalnej drodze z Babimostu do Zbąszynka, 2km na południe od Zbąszynka. Miejscowość o średniowiecznej metryce, wzmiankowana w 1334 roku. W okresie nowożytnym wieś była w posiadaniu kilku właścicieli, między innymi rodzin Lucke, Prittwitzów, Lossowów, Schlichtyngów, Bronikowskich i Dziembowskich.
W muzeum w Międzyrzeczu znajduje się portret trumienny Jana Jerzego Prittwitza. Kościół był miejscem centralnym wsi, która jest zróżnicowana w układzie przestrzennym. Część południowa ma domy ustawione szczytowo do drogi obsadzonej pięknymi kasztanowcami, część północna – domy kalenicowe z ogródkami przeddomowymi.
Tam też zachował się drugi folwark i kapliczka pochodząca z XVIII wieku. W 1884 roku cały majątek należał do Wojciecha Zakrzewskiego, miedzy innymi właściciela Bronikowa i Chlastawy i liczył 1251,84 ha.
Kosieczyn – Kościół
Drewniany kościół p.w. Św. Szymona i św. Judy Tadeusza powstał prawdopodobnie w XVI wieku, pierwszy pleban wzmiankowany był w XIV wieku. Od zachodu do nawy przylega dostawiona później wieża. Budynek nakryty jest wysokim dachem dwuspadowym, krytym łupkiem. Południowa ściana świątyni w 1958 roku została zabezpieczona stalowymi podporami.
Kosieczyńska świątynia prezentuje typ jednonawowego, wiejskiego kościółka wzniesionego na rzucie prostokąta, z prosto zamkniętym prezbiterium od strony wschodniej, przedłużonym zakrystią, z drewnianą wieżą od zachodu i jednoprzestrzennym wnętrzem przekrytym drewnianym sklepieniem pozornym.
Wzniesiony w całości z drewna obiekt stanowi rzadki przykład wczesnej architektury drewnianej o unikatowej, zachowanej w oryginalnym formie konstrukcji zrębowej. Przypuszcza się, że kościół w Kosieczynie może być najstarszym dotąd rozpoznanym kościołem drewnianym wzniesionym na terenie Polski.
Pod koniec 2006 r. na zlecenie Lubuskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków prof. dr hab.inż. Tomasz Ważny z UMK w Toruniu dokonał analizy dendrochronologicznej kościoła w Kosieczynie. Głównym celem badań było precyzyjne ustalenie daty budowy kościoła oraz datowanie więźby dachowej i wieży.
Badania wykazały, że drewno użyte do jego budowy zostało ścięte najprawdopodobniej w 1388 r. (po 1345 r). Pozwoliło to na datowanie budowli na 1389 r.
Więźba dachowa nad nawą i prezbiterium została wykonana z drewna ściętego pomiędzy 1407 a 1416 r., co datuje jej budowę na 1417 r.
Wieżę, datowaną dotychczas w literaturze na XVIII w., wzniesiono w 1431 r.
Rezultat ten wyznaczyły próbki pobrane zarówno z rygli, jak i z jednego z narożnych słupów. Duża ilość wydatowanych elementów konstrukcyjnych wieży wyklucza jakiekolwiek wątpliwości względem interpretacji wyników datowania. Zarówno wczesna data powstania, oryginalna drewniana konstrukcja jak i zachowana pierwotna bryła i forma architektoniczna oraz wyposażenie, stanowią o wyjątkowej wartości artystycznej, historycznej i naukowej zabytku.
Kosieczyn – Dwór.
W pobliżu kościoła wznosi się barokowy dwór Lossowów z końca XVIII wieku,
z rozłożystym dachem łamanym i piętrowym ryzalitem. W XVII wieku rodzina ta trudniła się rozbojem. Właścicielami Kosieczyna w XIX i XX wieku byli Zakrzewscy, którzy wznieśli dla siebie w połowie XIX wieku nowy dwór, utrzymany w stylu neogotyckim.
Niegdyś otoczony on był pięknym ogrodem różanym, po którym nie ma dziś śladu, zachowała się tylko grota w postaci romantycznych ruin. Założenie folwarczne znajduje się w centrum wsi.
Część rezydencjonalna wraz z głównym folwarcznym podwórzem, dworem i pałacem leży po wschodniej stronie drogi. Natomiast podwórze pomocnicze oraz zespół budynków mieszkalnych i stodół, zostały nieco oddalone i rozlokowane w północno-zachodniej części wsi. Opodal pałacu usytuowany jest pochodzący z XIV wieku kościół. Obecnie pałac jest we władaniu jednoosobowej spółki Skarbu Państwa.
Założenie rezydencjonalne wraz z parkiem i zespołem zabudowań folwarcznych zlokalizowane jest w centralnej części wsi, na wschód od drogi łączącej Zbąszynek i Babimost. Dominującym elementem zespołu są dwa dwory umiejscowione przy głównym wjeździe do folwarku. Po ich południowej stronie rozciąga się park o charakterze krajobrazowym, zaś po północnej ulokowane jest podwórze z zabudową gospodarczą. Elementem pierwotnego założenia był drewniany kościół usytuowany w sąsiedztwie starszego dworu, ufundowany w XV bądź w XVI wieku przez ówczesnych właścicieli majątku.
Pierwszy raz Kosieczyn wzmiankowany jest w dokumencie z 1334 roku. W latach 1396 -1403 tutejsze dobra należały do Macieja Wathy (Watta) z Nądni. Po jego śmierci majątek odziedziczyła wdowa po nim, Helena, i synowie: Piotr, Dobrogost, Mikołaj, Samson, Jan i Stanisław, z którymi wiąże się budowę drewnianej świątyni i jej uposażenie. Przez większą część XVI wieku Kosieczyn był własnością rodziny Kosickich.
W 1559 roku, kiedy dobra należały do Jerzego i Piotra Kosickich, w drodze ugody, dokonano podziału majątku w Chlastawie i Kosieczynie pomiędzy kilku właścicieli. I tak, w 1574 roku po części wsi Kosieczyn otrzymali: Jan Zakrzewski, Maciej Proski, Jan Jaromierski, Jerzy Kosicki z dziećmi – Abrachamem i Mikołajem, Jan Lutonski oraz Sebastian Dąbrowski. W tym czasie majętność liczyła ponoć 8 dworów, 32 łany należące do kmieci, 5 zagród i 3 gospody.
W okresie nowożytnym Kosieczyn należał kolejno do rodzin: von Luck, von Prittwitz, von Lossow, von Schlichtyng, Bronikowskich oraz Dziembowskich.
Barokowy dwór, będący najstarszym elementem istniejącego założenia, został wniesiony w końcu XVIII wieku przez spolszczoną rodzinę Lossowów. W tym samym czasie, po południowej stronie dworu założono niewielki park.
Rezydencja założona jest na planie prostokąta, z wnętrzem o zróżnicowanej liczbie traktów, co jest konsekwencją wtórnie wprowadzonych podziałów, związanych z adaptacją dworu na mieszkania. Elewacja frontowa zwrócona jest w kierunku północnym. Parterowy dwór z poddaszem użytkowym i piętrowym ryzalitem jest częściowo podpiwniczony. Zwartą, symetryczną bryłę nakrywa wysoki dach mansardowy z wystawkami w połaci północnej oraz wtórnie wykonaną szeroką, kilkuosiową, wystawką w połaci południowej. Fasada dworu zakomponowana jest symetrycznie jako dziewięcioosiowa, z zaakcentowaną częścią środkową trzyosiowym pseudoryzalitem, zwieńczonym trójkątnym szczytem o spływach wolutowych. W osi ryzalitu mieści się wejście główne do dworu, flankowane przez wąskie otwory okienne. Wyżej, po obu stronach prostokątnego otworu okiennego, znajdują się półokrągłe nisze. Wszystkie otwory okienne, otwór drzwiowy oraz nisze ujęte są w opaski taśmowe spięte kluczem i zamknięte w prostokątnych płycinach zakończonych łukiem koszowym. Pierwotnie parter ryzalitu był boniowany. Pozostała część fasady oraz pozostałe elewacje pozbawione są dekoracji i podziałów architektonicznych, przepruwa je jedynie regularny rytm prostokątnych otworów okiennych.
Po II wojnie światowej majątek przeszedł na własność Skarbu Państwa i był użytkowany przez Gospodarstwo Hodowli Roślin. Barokowy dwór został przeznaczony na mieszkania dla pracowników. Pomimo wprowadzonych zmian zarówno wewnątrz, jaki i na zewnątrz obiektu, dwór zachował czytelną barokową formę. Poddawany bieżącym remontom znajduje się w zadowalającym stanie zachowania.
Pałac
Pałac w Kosieczynie powstał z fundacji rodziny Zakrzewskich, którzy zostali właścicielami majątku w XVIII wieku. Przejęli go po rodzinie Lossowów, związanej prawdopodobnie z powstałym w Kosieczynie barokowym dworem. W trakcie władania majątkiem przez ród Zakrzewskich w 2. poł. XIX wieku wzniesiono w pobliżu wcześniejszego dworu interesujący nas pałac, nadając mu neogotycki charakter. Fundatorem obiektu był zapewne Wojciech Zakrzewski. Jego dobra obejmowały wówczas Kosieczyn, Nowy Gościniec, folwark Broniowo i Zielęcin. W 1910 roku do Kosieczyna przynależał jednak już tylko Zielęcin. Tuż przed II wojną światową posiadłość znalazła się w rękach niejakiego Hartha, który na stałe mieszkał w Berlinie.
Po wojnie majątek został upaństwowiony.
Pałac w Kosieczynie założony został na planie prostokąta wzbogaconego ryzalitami oraz występującymi poza obrys zewnętrzny, innymi segmentami, jak ganek i taras. Malowniczą bryłę budynku tworzą liczne człony zróżnicowane gabarytem, formą architektoniczną i kształtem dachów.
We wnętrzu do dzisiejszego dnia zachowała się oryginalna stolarka drzwiowa i piec kaflowy. Na uwagę zasługuje jednak przede wszystkim posadzka ganku ze wzorem z meandrycznie przenikających się kół wypełnionych uproszczonym ornamentem kwiatowym.
Neogotycki detal budowli został potraktowany tutaj swobodnie – brak jest przewiązania architektonicznych form dekoracyjnych z konstrukcją budynku, jego strukturą. Sposób zaprojektowania budynku, niejako doklejenie do właściwej bryły takich elementów, jak sterczyny, pinakle a także niejednorodność form wykrojów okiennych, stawia pałac w Kosieczynie w nurcie tzw. fazy dekoracyjnej neogotyku, która traktowała nawiązanie do sztuki gotyckiej jako przeżycie bardziej mistyczne i emocjonalne niż naukowe. Nurt ten był szczególnie popularny w architekturze siedzib wiejskich, którym nadawano charakter pseudozamków. Rozwiązania takie łączono często z parkami o charakterze krajobrazowym i wprowadzano do nich sztuczne ruiny.
Podobnie postąpiono w Kosieczynie – malowniczą ruinę usytuowano w parku rozciągającym się po stronie południowej pałacu.
W Kosieczynie urodził się znakomity polski rzeźbiarz Marcin Rożek, którego muzeum znajduje się w Wolsztynie.
W opisie miejscowości wykorzystano teksty zaczerpnięto z opracowania Krzysztofa Jodłowskiego i Doroty Matyaszczyk z Wielkopolskiego Ośrodka Studiów i Ochrony Środowiska Kulturowego w Poznaniu.