wtorek, 19 marca, 2024

Święty Wojciech

 (Villa s. Adalberti, Georgsdof.), GW, gmina Międzyrzecz, wieś o układzie ulicowo-placowym, położona na prawym brzegu Obry ok. 1,5 km na zachód od Międzyrzecza.
Wieś wzmiankowana w 1259 r. i do 1793 r. stanowiła własność biskupstwa poznańskiego. W latach 1815-1817 należała do Księstwa Warszawskiego. Święty Wojciech to domniemane miejsce założenia przez Bolesława Chrobrego w 1001 r. pierwszego na ziemiach polskich klasztoru benedyktynów (eremu) i męczeńskiej śmierci Pięciu Braci Męczenników w 1003 r. (por. Kazimierz Biskupi).

Do 1798 roku wieś była własnością biskupów poznańskich. Kościół p.w. Św. Wojciecha wymieniony jest już w dokumencie z 1259 roku, zachowana do dziś świątynia jest jednak znacznie późniejsza, zbudowana została w 1768 roku.

Malowniczo położony kościółek wzniesiono w konstrukcji szachulcowej. Jest to budynek salowy, z trójbocznym zamknięciem od wschodu oraz prostokątną wieżą, zwieńczoną baniastym hełmem z latarnią, od zachodu.

Otacza go zielony, zadrzewiony teren, ogrodzony nowym ceglanym parkanem. W pobliżu znajduje się neogotycka kaplica grobowa.

Prawdopodobnie w miejscu drewnianego kościółka w 1001/1002 r. stanął erem, któremu późniejsi kronikarze nadali nazwę Mezerici. Zamieszkali w nim bracia zakonni: dwaj Włosi – Benedykt i Jan, dwaj nowicjusze z ziem polskich – Izaak i Mateusz oraz oddany im do posług kucharz Krystyn.

Mieli prowadzić akcje misyjne pośród mieszkańców ziem polskich i zamieszkałych przez pogan krajów ościennych. Gdyby nie wydarzenia, które miały miejsce w listopadową noc w 1003 r. ich imiona znaliby tylko specjaliści od dziejów kościoła.
A tak cała piątka została nierozerwalnie związana z dziejami Polski. W nocy z 10 na 11 listopada zakonnicy i pomagający im chłopiec zostali napadnięci.

Najpierw – jak opisał wydarzenia trzy lata później mentor zakonników św. Brunon z Kwerfurtu – od ciosów miecza padł Jan, po nim Benedykt. Izaak został zamordowany w swojej celi, a Mateusz przeszyty ostrzem włóczni, gdy próbował dostać się do sąsiadującego z domem zakonnym kościoła. Na końcu śmierć poniósł mieszkający osobno Krystyn. Rabusie poszukiwali srebra, którym eremitów obdarował Bolesław Chrobry.

Być może kościół stojący dziś w Św. Wojciechu jest spadkobiercą kaplicy wzniesionej koło eremu. W pobliżu kościoła archeolodzy odkryli potężną konstrukcję kamienną – ławę fundamentową, która wykracza poza obrys kościoła i sięga na głębokość 2 m.

Jest to ślad po monumentalnej budowli – być może po bazylice wzniesionej z polecenia Bolesława Chrobrego nad grobami zmarłych zakonników.

Wokół kościółka podczas badań archeologicznych znaleziono także liczne pochówki, z których najstarsze pochodzą z XI w. Śmierć zakonników odbiła się szerokim echem w Europie. Ich ciała na rozkaz Bolesława Chrobrego zostały uroczyście pogrzebane. Nad ich grobami wybudowano kamienną świątynię, a już w następnym roku po ich śmierci zostali uznani za świętych i przeszli do historii jako pierwsi polscy męczennicy. Miejscowością Św. Wojciech badacze zainteresowali się dzięki historii międzyrzeckich kościołów.
Okazało się bowiem, że do XVI w. na terenie Międzyrzecza nie istniał żaden kościół, natomiast mieszkańcy grodu, a później miasta, chodzili na nabożeństwa do miejscowości Św. Wojciech.
Tam, w miejscu gdzie dziś stoi drewniany kościółek, od niepamiętnych czasów znajdowała się katolicka świątynia, pod wezwaniem św. Wojciecha. Z biegiem czasu imię świętego znalazło się również w nazwie wsi. W dniach od 20 do 29 lipca 1999 roku na stanowisku archeologicznym tuż przy kościele – domniemanym miejscu lokalizacji opactwa benedyktyńskiego – eremu Pięciu Braci Męczenników z początku XI wieku, przeprowadzone zostały badania elektrooporowe.

Badania wykonała ekipa w składzie: dr Przemysław Kiszkowski – szef ekspedycji, Piotr Szyngiera – wykonał dodatkową eksplorację wykrywaczem metalu, Henryk Lubawy, Michał Lubawy, Agnieszka Kulesza, Justyna Słaba, Łukasz Słaby. Cennymi uwagami służył codziennie, spodziewając się rewelacyjnych wyników, archeolog pan Tadeusz Łaszkiewicz.
Badania przyczyniły się do zawężenia obszaru poszukiwań i przyśpieszenia prac, prowadzonych przez Muzeum w Międzyrzeczu, nad odnalezieniem jednego z pierwszych opactw na ziemiach polskich.
Zostały odkryte na przykościelnym cmentarzu fundamenty XV-wiecznego kościoła i innych, dziś jeszcze nieokreślonych, reliktów architektury sakralnej.

Pomimo szeroko zakrojonych prac badawczych nie natrafiono na żadne pozostałości, które pozwoliłyby jednoznacznie potwierdzić istnienie we wsi domniemanego klasztoru i wcześniejszego eremu, tzw. Pięciu Męczenników Polski. Według najnowszych badań miejsca tego należy raczej poszukiwać na terenie ówczesnego grodu Międzyrzecz. Niemniej dokonane odkrycia pozwoliły poszerzyć obecną wiedzę na temat historii kościoła w Świętym Wojciechu.

W maju 2006 roku doczekał się remontu drewniany most na rzece Obrze. Most przeznaczony dla ruchu pieszego znacznie skraca drogę do Międzyrzecza od strony osiedla Kasztelańskiego.

W związku z tym, że stan techniczny starej konstrukcji nie spełniał wymogów bezpieczeństwa saperzy z miejscowej jednostki wojskowej w ramach swojego specjalistycznego szkolenia wybudowali mieszkańcom wioski nowy most.

Wieś o ponad tysiącletniej tradycji ma swój hejnał.
Prapremiera hejnału miała miejsce na zebraniu rady sołeckiej z okazji 8 marca 2011 roku. Kompozytorem utworu jest Zdzisław Musiał.

Premiera na żywo z profesjonalnym trębaczem odbyła się w czerwcu 2011 roku, podczas obchodów półwiecza kościoła. Istniejący we wsi kościół pochodzi z XVIII w., ale tak dokładnie w 1961 r. prymas Wyszyński zatwierdził dekretem jego funkcjonowanie pod wezwaniem św. Wojciecha. To była kolejna rocznica w życiu tej niewielkiej wioski.

Święto Plonów.

W 2007 roku wieś Święty Wojciech była miejscem gdzie Gmina Międzyrzecz zorganizowała gminne święto plonów. Wieś w swojej historii pierwszy raz była gospodarzem Gminnych Dożynek.
Imprezę rozpoczęto o godzinie 13:00 Mszą Świętą poświęconą rolnikom. O 14:00 odbył się przemarsz Korowodu dożynkowego a o godzinie 15:00 rozpoczął się blok imprez sportowo – rekreacyjnych.

W uroczystości dożynkowej udział wzięli samorządowcy, przedstawiciele władz wojewódzkich, a także liderzy miejscowego biznesu. We Mszy uczestniczyli parlamentarzyści Województwa Lubuskiego, władz gminny i starostowie tegorocznych dożynek oraz mieszkańcy gminy.


W opisie miejscowości wykorzystano teksty zaczerpnięto z opracowania Krzysztofa Jodłowskiego i Doroty Matyaszczyk z Wielkopolskiego Ośrodka Studiów i Ochrony Środowiska Kulturowego w Poznaniu.


Galerie zdjęć Święty Wojciech

Kościół
Tam, w miejscu gdzie dziś stoi drewniany kościółek, od niepamiętnych czasów znajdowała się katolicka świątynia, pod wezwaniem św. Wojciecha.



Dożynki Gminne 2007

ZOSTAW ODPOWIEDŹ

Wpisz swój komentarz!
Proszę podać swoje imię