MIĘDZYRZECZ

 (Altenhof, Kgl. Forst.), GW, gmina Trzciel, wieś położona przy lokalnej drodze z Brójec do Bukowca, 12 km na południowy wschód od Międzyrzecza.
Miejscowość o średniowiecznej metryce, wzmiankowana w 1460 roku.
W Starym Dworze, wsi należącej do opatów paradyskich, odbył się tajny zjazd wielkopolskich przywódców konfederacji barskiej.

Stary Dwór położony jest przy skrzyżowaniu dróg łączących Brójce z Międzyrzeczem i Gościkowo z Bukowcem, na opadających ku zachodowi zboczach Wału Bukowieckiego. Jest to lokalne wyniesienie moreny o wysokości do 134 m n.p.m., położone na północny wschód od miejscowości, pomiędzy Wyszanowem a Lutolem Suchym.
Wieś otoczona jest polami uprawnymi i leży w urozmaiconym terenie, bogatym w kępy drzew i krzewów. W otoczeniu osady znajdują się duże obszary leśne, kilka jezior i dwie niewielkie rzeki.

Wieś powstała prawdopodobnie ok. 1256 r. jako folwark na gruntach pobliskiego Wyszanowa, które drogą wykupu i darowizn przeszło na własność klasztoru cystersów w pobliskim Paradyżu. Pierwszą świątynię wzniesiono zapewne na przełomie XIV i XV wieku, istniejący kościół był wzmiankowany w 1444 r. w związku z zatargiem plebana Macieja z klasztorem cysterskim o łan ziemi. Zakonnicy pochodzący z Lehnina w Brandenburgii byli Niemcami i we wszystkich swoich dobrach osadzali osadników niemieckich. Łacińska nazwa Starego Dworu – Antiqua curia sugeruje, że wieś stanowiła ośrodek administracyjny i prawdopodobnie rzemieślniczy.

Reces graniczny z lat 1528-1531, regulujący przebieg granicy pomiędzy Księstwem Głogowskim, Brandenburgią i Polską wymienia wsie Łagowiec i Stary Dwór w Królestwie Polskim, jako punkt graniczny wskazano kędzierzawy buk stanowiący narożnik dóbr Lutola Suchego oraz Starego Dworu: Cadzyerzawy.
Po II rozbiorze Polski cała Wielkopolska została zagarnięta przez Królestwo Prus. Rząd Prus dążył do likwidacji własności kościelnej i w 1834 r. nastąpiła kasata klasztoru w Paradyżu, Stary Dwór podobnie jak inne dobra cysterskie przejęło państwo pruskie. Domena wyszanowska w skład, której wchodził również Stary Dwór, w 1843 r. liczyła 8262 ha (1194 ha – grunty dworskie; 7068 – grunty włościan).

W połowie XIX w. wieś liczyła 391 mieszkańców, z czego 80% było katolikami. W tym czasie ludność Starego Dworu stanowili Niemcy lub zgermanizowani Polacy.

Większość mieszkańców zajmowała się rolnictwem, a tylko nieliczni rzemiosłem. Życie wsi toczyło się wokół Kościoła, przy którym działały różne organizacje, bractwa i związki m.in. Bractwo Konsekracyjne założone w 1908 r. oraz Związek Świętego Franciszka założony w 1920 r. Schematyzm kościelny z 1928 r. wzmiankuje również Związek Matek i Mariańską Kongregację dla Młodych Kobiet (od 1920) działające przy parafii starodworskiej. W Starym Dworze znajdowała się również katolicka szkoła, w której uczyło się 46 dzieci. W 1939 r. Stary Dwór liczył już 408 mieszkańców, była tu karczma, sklep, świetlica i straż pożarna. We wsi działał wodociąg i instalacja elektryczna.

Po wyzwoleniu

W styczniu 1945 r. miejscowość zajęły oddziały 69 Armii I Frontu Białoruskiego, dowodzone przez gen. Władimira Kołpaczkę. Na mocy decyzji zwycięskich mocarstw ludność niemiecka została przesiedlona za Odrę (czerwiec 1945 r.). Do Starego Dworu zaczęli napływać polscy przesiedleńcy z Kresów i centralnej Polski.Na zachód od Starego Dworu w obniżeniu Paklicy i Gniłej Obry rozciąga się południkowo chroniony obszar Natura 2000 Dolina Leniwej Obry, zgłoszony do Komisji Europejskiej w 2004 r. Dolinę porastają lasy sosnowe, nad ciekami i jeziorami występuje grąd i buczyna niżowa. W 1972 r. fragment wielogatunkowego, podmokłego lasu o charakterze naturalnym objęto szczególną ochroną, tworząc rezerwat przyrody Czarna Droga.

Najbliższym zbiornikiem wodnym jest położone ok. 5 km na północny zachód od Starego Dworu jezioro Wyszanowskie, przez które przepływa rzeka Paklica. Jest to otoczony lasami i wysokimi brzegami akwen o pow. ok. 36 ha, połączony wąskim kanałem z sąsiednim jeziorem Bukowieckim. Nad jeziorem Bukowieckim znajduje się parking PZW.
We wsi zachował się położony w dziewiętnastowiecznym parku dwór z połowy XVIII wieku. Jest to budowla murowana, wzniesiona na planie prostokąta, parterowa, nakryta naczółkowym dachem. W pobliżu znajdują się budynki gospodarcze o elewacjach licowanych czerwoną cegłą, powstałe u schyłku XIX wieku. W parku podziwiać można pomnikowe lip. W centrum wsi wznosi się kościół p.w.Św. Wawrzyńca, zbudowany w latach 1933 – 1935 w miejscu wcześniejszej świątyni, założonej prawdopodobnie przez cystersów paradyskich.
Na cmentarzu znajduje się neogotycka kaplica i okazały grobowiec z XIX wieku z doryckim portykiem. Po sekularyzacji klasztoru wszystkie dobra cystersów przeszły na własność państwa pruskiego. Królewskie Nadleśnictwo zarządzało w 1884 roku
3898,06 ha lasów.

Współczesny Stary Dwór liczy ok. 360 mieszkańców. Na terenie wsi nie ma żadnych zakładów produkcyjnych, istnieje jedynie osiem indywidualnych gospodarstw rolnych, zakład zieleni i kilka małych firm rodzinnych. We wsi istnieje boisko sportowe, plac zabaw dla dzieci, a w centrum obok kościoła zagospodarowano plac do organizowania festynów.

W opisie miejscowości wykorzystano teksty zaczerpnięto z opracowania Krzysztofa Jodłowskiego i Doroty Matyaszczyk z Wielkopolskiego Ośrodka Studiów i Ochrony Środowiska Kulturowego w Poznaniu.