wtorek, 19 marca, 2024

Nowa Wieś

 (Neuwendorff, Neudorf Rtg.), GW, gmina Bledzew, wieś położona przy drodze z Templewa do Sokolej Dąbrowy, 15km na południowy zachód od Międzyrzecza. Miejscowość o średniowiecznej metryce, wzmiankowana w 1251 roku.

Nowa Wieś należała do cystersów w Bledzewie, którzy przenieśli swą siedzibę z Zemska.

Do czasów kasaty klasztoru w 1835 r., Nowa Wieś należała do cystersów z Bledzewa, następnie stała się wsią domenalną państwa pruskiego. Pierwszy kościół zbudowali tu cystersi około 1300 roku. Kościół drewniany rozebrano w 1758 r. i staraniem opata bledzewskiego Józefa Loki, postawiono w tym samym roku nowy kościół w stylu barokowym, stojący do dziś, poświęcony w 1760 roku. Wieś zachowała owalnicowy układ przestrzenny.

Późnobarokowy kościół p.w. Św. Anny wzniesiony został w 1758 roku staraniem opata bledzewskiego Michała Loki, w miejscu istniejącego tu wcześniej kościoła drewnianego, rozebranego w 1757 roku. Jest to budynek murowany, jednonawowy, z zamkniętym trójbocznie prezbiterium od wschodu. Przy prezbiterium od strony południowej znajduje się zakrystia, po stronie północnej – składzik. Od zachodu do kościoła przylega kwadratowa wieża, nakryta hełmem z latarnią. Elewacje świątyni zdobią pilastry.

Wnętrze nawy nakrywa strop, w prezbiterium – pozorne sklepienie kolebkowe. Zachowała się polichromia oraz niektóre elementy wyposażenia (ołtarz, ambona) utrzymane w formach późnobarokowych i rokokowych.
Na przykościelnym cmentarzu znajduje się murowana kapliczka z końca XIX w.

Historia dzwonu kościelnego:

Dzwon spiżowy na późnobarokowej wieży kościelnej, zawieszony był na stalowym jarzmie osadzonym w drewnianym siedzisku dzwonnym (elementy konstrukcyjne zachowane). Dzwon w górnej części płaszcza (na szyi) pod polem inskrypcyjnym posiadał fryz łukowy o cechach późnogotyckich, ponadto plakiety reliefowe pełniące funkcję przerywników międzywyrazowych w formie kwiatów lilli.

Elementy te miały identyczną formę jak dzwon z Chyciny. W dolnej części znajdował się potrójny rząd półwałków.

Korona z sześcioma kabłąkami bez zdobień, nadto klucz. Średnica 86 cm, wysokość bez korony 87 cm. Inskrypcja w języku łacińskim, minuskuła późnogotycka. Tekst wg fotografii z 1942 roku: ’ o ’ Rex ’ Glorie ’ Criste ’ veni ’ cum ’ pace ’ MCCCCCXXIII (Tłum.: O Królu chwały Chryste przyjdź z pokojem 1523).
Obiekt miał powstać 5 lat po reformacji. Był poświęcony Chrystusowi Królowi. Jego odlanie miał zlecić ówczesny opat bledzewski Johann von Seydlitz (1517-1532), w czasie, gdy w granicach opactwa wielokrotnie dokonywano z terenów Brandenburgii napadów rabunkowych, zabierając mieszkańcom wsi klasztornych mienie.
Proweniencja warsztatowa nieznana. Według dokumentów parafialnych z Sokolej Dąbrowy, dzwon został zarekwirowany na potrzeby wojenne w dniu 2 marca 1942 roku (kategoria C).
Do dnia dzisiejszego zachował się na parafii rachunek potwierdzający rekwizycję oraz zdjęcia obrazujące zdjęcie instrumentu z wieży. Ks. proboszcz Kletus Gruse od roku 1942 prowadził korespondencję z ówczesnymi władzami powiatu skwierzyńskiego próbując uratować zabytkowy dzwon ze względu na jego wartość historyczną, argumentując jednocześnie, żeby zamiast dzwonu z 1523 roku, zabrano na potrzeby wojenne instrument z roku 1924. Ten ostatni obiekt przetrwał wojnę i znajduje się do dnia dzisiejszego w Nowej Wsi obok staliwnej sygnatury.

Aktualnie, wg dokumentów parafialnych, zabytkowy dzwon znajduje się w obrębie Niemiec pod Magdeburgiem, w Biederitz.
Traktuje o tym korespondencja z 1956 roku, w której proboszcz parafii Biederitz koło Magdeburga poinformował swoich dawnych parafian z Nowej Wsi, mieszkających w Niemczech, że dzwon z Nowej Wsi został przywieziony do Biederitz w dniu 26 lutego 1952 roku z Bremerhaven i od dnia 24 października 1952 roku znajduje się w kościele. Z informacji proboszcza Gruse wynika, że dzwon został zabrany z Nowej Wsi w 1942 roku.
Dane wskazujące na rok 1944 potwierdza również Josepf Badtke z Berlina, dawny mieszkaniec Nowej Wsi. Zanim dzwon trafił do Magdeburga przechowywany w Apoldzie koło Weimaru, Hamburgu oraz Bremerhaven.

Z inicjatywy dawnego mieszkańca Nowej Wsi Gerharda Labsch, który był świadkiem zdejmowania dzwonu z kościelnej wieży, rozpoczęto starania o przekazanie i zawieszenie tego dzwonu na swoim miejscu, tzn. na wieży kościoła w Nowej Wsi. W całą akcję zaangażowali się parafianie z Magdeburga, Rada Parafialna tej Parafii, pan Hubert Petzelt, którego rodzina pochodzi z naszego regionu oraz z ramienia Zarządu Kościoła w Magdeburgu pan prof Erle.

W Nowej Wsi znajduje się również pałac z drugiej połowy XIX wieku, wzniesiony z użyciem form neorenesansowych.
Budynek nakryty jest jest wysokim, mansardowym dachem. Obok pałacu znajduje się także zespół folwarczny wygrodzony historycznym murem kamiennym, z bramami wjazdowymi od zachodu i południa oraz zachowanymi budynkami gospodarczymi o XIX-wiecznej metryce. Wokół rozciąga się założony współcześnie z pałacem park krajobrazowy.

W latach okupacji był tu obóz jeniecki.

 

 


W opisie miejscowości wykorzystano teksty zaczerpnięto z opracowania Krzysztofa Jodłowskiego i Doroty Matyaszczyk z Wielkopolskiego Ośrodka Studiów i Ochrony Środowiska Kulturowego w Poznaniu.

Galeria zdjęć Nowa Wieś

Pałac w Nowej Wsi

Foto: B.Janas

ZOSTAW ODPOWIEDŹ

Wpisz swój komentarz!
Proszę podać swoje imię