Komunikat prasowy OPZL – interwencja ws. podwyżek cen gazu ziemnego dla lubuskich firm

Organizacja Pracodawców Ziemi Lubuskiej jako instytucja zrzeszająca największą liczbę firm w województwie lubuskim, z niepokojem obserwuje skutki wzrostu cen gazu dla lubuskich firm.

Docierają do nas, liczne głosy przedsiębiorców, którzy w związku z powyższym widzą ogromne zagrożenie dla działalności operacyjnej powadzonych biznesów. W nawiązaniu do posiedzenia Wojewódzkiej Rady Dialogu Społecznego, które poświęcone było m.in. kwestii sytuacji lubuskich przedsiębiorców w kontekście podwyżek cen energii i gazu, przekazujemy Państwu stanowisko OPZL, w którym postulujemy o:

1) ustalenie przejrzystych zasad kalkulacji cen gazu zaazotowanego w odniesieniu do cen gazu wysokometanowego

2) równe traktowanie przedsiębiorców korzystających z paliw gazowych

3) podjęcie działań zmierzających do zwiększenia wydobycia gazu zaazotowanego z lokalnych źródeł, co powinno spowodować obniżenie jego ceny.

W załączeniu poniżej przesyłamy pełną wersję stanowiska.

Szanowni Państwo,

   Organizacja Pracodawców Ziemi Lubuskiej jako instytucja zrzeszająca największą liczbę firm w województwie lubuskim, z niepokojem obserwuje skutki szokującego wzrostu cen gazu dla lubuskich firm, który dostarcza im PGNiG. W przeciągu kilku miesięcy PGNiG podniósł firmom ceny gazu kilkukrotnie, w efekcie oznacza to, że cena wzrosła nawet o ponad 700 proc. Podwyżki dotknęły w równym stopniu międzynarodowe korporacje, jak i polskie przedsiębiorstwa. Docierają do nas, liczne głosy lokalnych przedsiębiorców, którzy w związku z powyższym widzą ogromne zagrożenie dla działalności operacyjnej prowadzonych biznesów. Przedsiębiorcy argumentują, że tak duży wzrost cen nie ma uzasadnienia, ponieważ chodzi o krajowy gaz, wydobywany z lokalnej kopalni, również należącej do grupy PGNiG.

Przedstawiciele lubuskich firm używają gazu nie tylko do ogrzewania pomieszczeń, ale przede wszystkim w procesach produkcyjnych, w których gaz jest podstawowym nośnikiem energii. Podwyżki sięgające 400-700 proc., zagrażają istnieniu firm, które wykorzystują gaz do kluczowych procesów wykonywanej przez nich działalności. Obecnie ceny, które PGNiG oferuje przedsiębiorcom za gaz zaazotowany, powodują, że firmy tracą konkurencyjność nie tylko między regionami w Polsce, ale i na rynku europejskim, nie mówiąc o rynku globalnym. Mniejsza konkurencyjność powoduje z kolei ograniczenia w pozyskiwaniu nowych klientów, projektów i rozwoju miejsc pracy, a także zagraża istnieniu 4 tys. miejsc pracy w regionie.

Należy nadmienić, że województwo lubuskie w znacznej części zasilane jest z lokalnych złóż gazu ziemnego zaazotowanego, którego cena nie zależy od sytuacji na rynkach światowych. Dla przykładu gaz kupowany w spółkach na południu Polski wynosi poniżej 200 zł/MWh. Z kolei w naszym regionie wynosi ponad 700 zł/MWh. Przedsiębiorcy jeszcze niedawno byli zachęcani przez rząd do przechodzenia z paliw tradycyjnych na gazowe w ramach proekologicznej polityki państwa. Idąc za tymi rekomendacjami przeprowadzili kosztowne inwestycje, a teraz boleśnie odczuwają negatywne skutki swoich decyzji.

Sprzedaż paliwa gazowego w Polsce dzieli się na 2 rynki, na rynek gazu wysokometanowego i rynek gazu zaazotowanego. Przedsiębiorcy kupujący gaz wysokometanowy mogą zawierać kontrakty wg instrumentów terminowych towarowych na Rynku Terminowym Produktów prowadzonym przez Towarową Giełdę Energii S.A., a więc sami decydują o strategii zakupowej, co oznacza, że mają wolny wybór, kiedy i w jakiej cenie chcą kupić gaz. Natomiast przedsiębiorcy kupujący gaz zaazotowany, kupują gaz wg cennika publikowanego przez spółkę PGNiG OD na stronie https://pgnig.pl/dla-firmy/cennik-gazu.
W związku z faktem, iż PGNIG OD jest jedynym dostawcą tego rodzaju paliwa, przedsiębiorstwa korzystające z niego, nie mają innej możliwości wyboru i muszą kupować gaz wg cen dyktowanych przez spółkę, a te są znacznie wyższe niż ceny gazu wysokometanowego, notowane na TGE.

Problem polega na nierównym traktowaniu klientów obu tych rynków. Przedsiębiorstwa zasilane gazem wysokometanowym kontraktowały się na rok 2022 w 2021 roku po cenie 100-300 zł/MWh, natomiast przedsiębiorstwa zasilanie gazem zaazotowanym muszą rozliczać się wg Cennika nr 9, który został wprowadzony przez spółkę PGNiG 23 grudnia 2021 r., przy czym ceny dla taryfy BS-7 wg tegoż cennika w pierwszym półroczu obecnego roku wynosiły:

• • • od 1 stycznia 2022 – 775,60 zł/MWh,
    • od 14 stycznia 2022 – 570,53 zł/MWh (rabat 25%),
    • od 1 luty do 31 marzec 2022 – 494,55 zł/MWh (rabat 35%),
    • od 1 kwietnia do 31 maja 2022 – 646,72 zł/MWh (rabat 15%),
    • od 1 czerwca do 30 czerwca 2022 – 570,53 zł/MWh (rabat 25%).

Od początku roku 2022 ceny z Cennika nr 9 znajdowały się znacznie powyżej notowań cen gazu wysokometanowego na TGE, gdzie dla przykładu w styczniu 2022 notowania gazu na TGE mieściły się w przedziale 316-439 PLN/MWh. Po licznych interwencjach przedsiębiorców, począwszy od połowy stycznia PGNIG OD zaczął stosować automatyczne obniżki do cennika bazowego (od 14 stycznia wprowadzono rabat 25%, luty/marzec 35%, kwiecień/maj 15%, czerwiec 25%), ale rabaty były liczone od maksymalnej wartości z Cennika nr 9, czyli w tym przypadku od 775,60 zł/MWh. Medialny przekaz brzmiał bardzo dobrze: „PGNIG tnie ceny dla biznesu o jedną czwartą”, jednak nawet z rabatami, ceny gazu zaazotowanego, znacznie przewyższyły notowania giełdowe gazu wysokometanowego na TGE.

Co więcej nie jest jasne, jak kalkuje ceny gazu PGNIG OD, od czego zależy wycena, co się na nią składa. Warto podkreślić, że gaz zaazotowany jest wydobywany w Polsce, nie jest importowany a zatem koszty jego wydobycia są na podobnym poziomie rok do roku. Spółki wydobywcze, należące do PGNIG SA sprzedają gaz do PGNIG OD po bardzo wysokich cenach, a PGNIG OD tłumaczy odbiorcom, że nic nie może zrobić, ponieważ ma wysoki koszt pozyskania gazu od PGNiG S.A.
Pokazują to wyniki Grupy Kapitałowej PGNIG SA na pozycjach „Sprzedaż między segmentami” – źródło Raport okresowy PGNiG za I kw. 2022. Obroty ze sprzedaży w pierwszym kwartale 2022 w porównaniu do pierwszego kwartału 2021 wzrosły o 741%, co jest wynikiem sprzedaży gazu przez PGNiG S.A do swojej spółki córki PGNiG OD po zawyżonych cenach. Również związany z tym zysk operacyjny wzrósł z 1.046 mln zł do 7.787 mln zł, czyli o 744%.

Odzwierciedla to wzrost cen gazu z ok 100 zł/MWh w roku 2021 do 775,60 zł/MWh, czyli też o 776%. Ceny gazu na TGE porównane z cennikiem nr 9 oraz rabaty PGNiG OD dla taryfy BS-6:

Aby zobrazować to zjawisko na liczbach, poniżej zestawiono notowania cen gazu na TGE i cen gazu zaazotowanego sprzedawanego od początku roku 2022 według Cennika nr 9 z tzw. „rabatami”:

1. Początek roku 2022, w dniach od 01-13 stycznia. Notowania cen gazu na TGE były w przedziale 316,74 – 441,29 zł/MWh, cena średnia na giełdzie ukształtowała się w tym okresie na poziomie 390,00 zł/MWh. PGNiG OD sprzedawał gaz zaazotowany po stałej cenie 775,60 zł/MWh, bez rabatu, aż o 385,60 zł/MWh drożej niż średnia cena na giełdzie (czyli o 98,87% drożej od ceny średniej na TGE).
2. Początek roku 2022, w dniach od 14-31 stycznia. Notowania cen gazu na TGE były w przedziale 343,36 – 439,47 zł/MWh, cena średnia na giełdzie ukształtowała się w tym okresie na poziomie 400,16 zł/MWh. PGNiG OD do cennika nr 9 wprowadził rabat 25% i sprzedawał gaz zaazotowany po stałej cenie 581,70 zł/MWh, aż o 181,54 zł/MWh drożej niż średnia cena na giełdzie (czyli o 45,37% drożej od ceny średniej na TGE).
3. Luty 2022. Notowania cen gazu na TGE były w przedziale 314,76 – 561,04 zł/MWh, cena średnia na giełdzie ukształtowała się w tym okresie na poziomie 380,73 zł/MWh. PGNiG OD do cennika nr 9 wprowadził rabat 35% i sprzedawał gaz zaazotowany po stałej cenie 504,14 zł/MWh, aż o 123,41 zł/MWh drożej niż średnia cena na giełdzie (czyli o 32,41% drożej od ceny średniej na TGE).
4. Marzec 2022. Notowania cen gazu na TGE wzrosły i były w przedziale 473,76 – 700,67 zł/MWh, cena średnia na giełdzie ukształtowała się w tym okresie na poziomie 555,32 zł/MWh. PGNiG OD utrzymał rabat 35% i sprzedawał gaz zaazotowany po stałej cenie 504,14 zł/MWh. Cena średnia na giełdzie była wprawdzie wyższa niż cennikowa, ale bardzo znacząco spadły obroty na giełdzie, w niektórych dniach nawet do zera, szczególnie w dniach 02-10 marca, co sugeruje, że dostawcy gazu korzystali z napełnionych wcześniej magazynów gazowych i zakupionego wcześniej po niskich cenach gazu.
5. Kwiecień 2022. Notowania cen gazu na TGE były w przedziale 443,68 – 592,00 zł/MWh, cena średnia na giełdzie ukształtowała się w tym okresie na poziomie 496,12 zł/MWh. PGNiG OD w cenniku nr 9 zmniejszył rabat do 15% i sprzedawał gaz zaazotowany po stałej cenie 659,26 zł/MWh, aż o 163,14 zł/MWh drożej niż średnia cena na giełdzie (czyli o 32,88% drożej od ceny średniej na TGE).
6. Maj 2022. Notowania kwietniowe cen gazu na TGE z dostawami na maj były w przedziale 443,68 – 530,70 zł/MWh, cena średnia ukształtowała się w tym okresie na poziomie 491,07 zł/MWh. PGNiG OD do cennika nr 9 wprowadził rabat 15% i sprzedawał w maju gaz zaazotowany po stałej cenie 659,26 zł/MWh, aż o 168,19 zł/MWh drożej niż średnia cena na giełdzie (czyli o 34,25% drożej od ceny średniej na TGE).
7. Czerwiec 2022. Notowania majowe cen gazu na TGE z dostawami na czerwiec były w przedziale 400,30 – 530,88 zł/MWh, cena średnia ukształtowała się w tym okresie na poziomie 453,13 zł/MWh. PGNiG OD do cennika nr 9 wprowadził rabat 25% i będzie sprzedawał w czerwcu gaz zaazotowany po stałej cenie 581,70 zł/MWh, aż o 128,57 zł/MWh drożej niż średnia cena na giełdzie (czyli o 28,37% drożej od ceny średniej na TGE).

Jak widać na powyższych przykładach ceny gazu zaazotowanego sprzedawanego w oparciu o Cennik nr 9 i zmieniające się cyklicznie rabaty, są na poziomie znacznie powyżej cen giełdowych. Średnio o 157 zł/MWh drożej, czyli 37,56% powyżej cen giełdy TGE.

Trudna sytuacja przedsiębiorców polega na tym, że firmy odbierające gaz zaazotowany nie mogą kupić gazu na takich samych warunkach, jak firmy przyłączone do sieci gazu wysokometanowego. Przedsiębiorcy zasilani gazem wysokometanowym mogą kontraktować gaz w dowolnym czasie, na dowolny okres, wg notowań na TGE. To oznacza, że każdy przedsiębiorca sam może zdecydować o tym, w jakich cenach chce zakupić gaz. Natomiast przedsiębiorcy zasilani gazem zaazotowanym, kupują gaz wg cennika publikowanego przez PGNIG OD na stronie www. Tak więc wszelkie ryzyka wzrostu cen PGNiG OD przerzuca na odbiorców, korzystając ze swej monopolistycznej pozycji.

Przedsiębiorcy w drugiej połowie 2021 domagali się zakontraktowania gazu zaazotowanego na rok 2022 po ówczesnych cenach, które były znacząco niższe, z dostawami na rok 2022. PGNIG OD systematycznie jednak odmawiał zgody na powyższe, nie podając uzasadnienia, przy czym jeszcze trzy lata wstecz takie możliwości były dostępne. Natomiast przedsiębiorcy zasilani gazem wysokometanowym zakupili z wyprzedzeniem gaz na rok 2022 po korzystnych i konkurencyjnych cenach. Fakt ten negatywnie wpływa na pozycję konkurencyjną firm korzystających z gazu zaazotowanego. Firmy te nie mogą przerzucić kosztów wysokich cen gazu na koszty swoich wyrobów, ponieważ konkurenci zasilani gazem wysokometanowym mają tańszy gaz przez, co i tańszy wyrób. Przedsiębiorcy zasilani gazem zaazotowanym są poszkodowani poprzez zastosowanie nierynkowego cennika przez PGNiG oraz o udzielanie rabatów nieodpowiadających cenom gazu notowanego na TGE. Dodatkowo należy podkreślić, że PGNiG OD sprzedając gaz zaazotowany wydobywany z lokalnych kopalni, „oszczędza” ok. 40 zł/MWh w odniesieniu do cen giełdowych. Jest to związane z tym, że w przypadku chęci sprzedaży tego gazu na giełdzie TGE i wprowadzenia go do sieci jako gazu wysokometanowego, PGNiG OD musi odazotować ten gaz, co się właśnie wiąże z dodatkowymi kosztami w wysokości ok. 40 zł/MWh. Czyli teoretycznie PGNiG mógłby sprzedawać gaz odbiorcom gazu zaazotowanego o 40 zł/MWh taniej niż średnia cena na giełdzie TGE, a sprzedaje średnio o 157 zł/MWh drożej.

Podsumowując, Grupa Kapitałowa PGNiG SA notuje rekordowe zyski, a przedsiębiorcy zasilani gazem zaazotowanym, którzy wykorzystują ten gaz w procesach produkcji będą bankrutować. Tak się stało już z Hutą Szkła „Gloss” z Wielkopolski, która zbankrutowała.

Jako Organizacja Pracodawców Ziemi Lubuskiej, członek Konfederacji Lewiatan, Związku Przedsiębiorców i Pracodawców oraz uczestnik dialogu społecznego w regionie wnioskujemy o skuteczną interwencję w sprawie bulwersujących, kilkukrotnych podwyżek cen gazu ziemnego dla lubuskich firm i jednocześnie postulujemy o:

1) ustalenie przejrzystych zasad kalkulacji cen gazu zaazotowanego w odniesieniu do cen gazu wysokometanowego.

2) równe traktowanie przedsiębiorców korzystających z paliw gazowych.

3) podjęcie działań zmierzających do zwiększenia wydobycia gazu zaazotowanego z lokalnych źródeł, co powinno spowodować obniżenie jego ceny.

Z wyrazami szacunku
Za Zarząd Organizacji
Pracodawców Ziemi Lubuskiej

Janusz Jasiński
Przewodniczący