Otwarcie nowoczesnej Izby Pamięci było bez wątpienia najważniejszym punktem bogatego programu sobotniego popołudnia (13.05) w Dąbrówce Wielkopolskiej. Podczas przemówień, ze sceny w Szkole Podstawowej Pomnik Rodła wiele razy padały słowa o patriotyzmie i tożsamości regionalnej, którą buduje się, pamiętając o przeszłości. – „Tożsamość dla mieszkańców wsi na przestrzeni minionych lat nie była łatwa, ale jednocześnie sprawiła, że postawy dawnych mieszkańców wsi, obecnie mogą służyć za autorytety” – mówił ze sceny sołtys Piotr Kociołek.
Nasza wyprawa do Dąbrówki Wielkopolskiej odbyła się w ramach cyklu „Podróże dalekie i bliskie”, tym razem na zaproszenie pana Marka Pycha, społecznego opiekuna Izby Pamięci funkcjonującej od lat w tej wsi. Wyprawę zaliczyć można rzecz jasna raczej do tych bliskich, ale nie pozbawionej wrażeń i emocji, których już dawno nie mieliśmy okazji doświadczyć, bo Dąbrówka Wielkopolska, to wieś szczególna, w której mieszkają ludzie dumni ze swojej historii i dokonań.
Dąbrówka Wielkopolska, to niewielka wioska położona w Regionie Kozła, na pograniczu województwa lubuskiego i wielkopolskiego. Jej historia sięga XV wieku, a po I Wojnie Światowej – mimo protestów polskich mieszkańców – znalazła się ona w granicach państwa niemieckiego.
Tak się złożyło, że Izbę Pamięci w Dąbrówce Wielkopolskiej otwarto po raz drugi, tym razem po gruntownej modernizacji. Placówka prezentuje pamiątki lokalnej społeczności, ale także bohaterstwo Polaków w czasie zaborów i II wojny światowej.
Dzięki przeprowadzonym pracom w trakcie trwającego pięć lat remontu Izba Pamięci w Dąbrówce Wielkopolskiej zyskała nowe życie. Dla wielu mieszkańców zebrane tam pamiątki mają charakter osobisty i przywołują wiele, także tych rodzinnych wspomnień.
– „Z tą ekipą można przenosić góry. To wielka rzecz mieszkać w tym miejscu, współpracować z Wami i obchodzić takie uroczystości, jak ta i robić dla was takie rzeczy, jak Izba Pamięci. Bardzo wam wszystkim dziękuję” – mówił ze sceny Marek Pych, społeczny opiekun Izby Pamięci.
Warto przypomnieć, że pierwszy raz Izbę Pamiątek Regionalnych uroczyście otwarto w dniu 21 marca 1965 roku. Jest ona dziełem pani Wandy Chełkowskiej, nauczycielki miejscowej szkoły. Zgromadzone zbiory dokumentują przede wszystkim polskość Dąbrówki, są świadectwem walki z próbami germanizacji, dostarczają dowodów bogatego życia kulturalnego, sportowego i obyczajowego. Wszystkie te skarby zgromadziła i ocaliła od zapomnienia pani Wanda Chełkowska, tworząc wspaniały pomnik polskiego heroizmu minionych lat. Pałeczkę od pani Wandy przejęły kolejne pokolenia mieszkańców Dąbrówki. Na przestrzeni lat społeczność wsi pisze sukcesywnie kolejne karty historii swojej miejscowości.
Kadr z filmu, pt. „Izba Pamiątek”
Do dnia 1 września 1989 roku miejscem ekspozycji zgromadzonych zbiorów była sala dziewiętnastowiecznego pałacu. Eksponaty gromadzono przez wiele lat. Jest to zbiór imponujący. Znajdziemy tu niemal pełną dokumentację działalności miejscowych organizacji polonijnych. Najbardziej okazale prezentuje się ekspozycja sztuki ludowej z oryginalnym strojem dąbrowieckim.
W 1970 roku, obradujące w Międzyrzeczu walne zgromadzenie Polskiego Towarzystwa Ludoznawczego uchwaliło podniesienie dąbrowieckiej Izby Pamiątek do rangi Ogólnopolskiej Izby Muzealnej w zakresie etnografii.
W czerwcu 1989 r. Lubuskie Towarzystwo Kultury, Muzeum Ziemi Lubuskiej i Wyższa Szkoła Pedagogiczna zorganizowały obóz naukowy w Dąbrówce. Studenci WSP pod kierunkiem mgr W. Myszkiewicza T. Spychały przeprowadzili inwentaryzację zbiorów. Ekspozycję w nowym kształcie wykonał zespół powołany przez kuratora oświaty i wychowania mgr H. Baturo w składzie: doc. dr hab J. Benyskiewicz, opracowanie merytoryczne i konsultacja naukowa mgr R. Meller, mgr S. Łukomski, M. Kozłowski, projekt plastyczny i realizacja płk M. Kupiec, nadzór organizacyjny kpr. D. Danowa, szer. M. Adamowicz, szer. G. Gawenda – realizacja plastyczna
Aktualnie Izba Pamięci znajduje się w prawym skrzydle budynku Szkoły Podstawowej „Pomnik Rodła” w Dąbrówce Wielkopolskiej. Remont połączony z modernizacją i doposażeniem w elektroniczne nowinki, to inicjatywa Marka Pycha. Remont, to jedno, a drugie to to, że wszystkie artefakty odpowiednio zostały zabezpieczone i profesjonalnie wyeksponowane. Bez wątpienia cennym nabytkiem jest stół multimedialny i interaktywne monitory o których więcej można się dowiedzieć w materiale filmowym poniżej.
Sobotnia uroczystość, poprzedzająca Noc Muzeów, to swoiste zwieńczenie kilkuletniego remontu i modernizacji Izby Pamięci, który pozwolił unowocześnić to miejsce oraz zaktualizować i wzbogacić dotychczasowy zbiór pamiątek.
Podczas otwarcia przedstawiona została historia powstania Izby, ale także Dąbrówki Wielkopolskiej. Niewątpliwą niespodzianką była projekcja filmu z 1965 roku, który nosi nazwę „Izba Pamiątek”.
W filmie swoje historie wspominają, m. in.: Franciszek Dybowski, Stanisław Budych, Wanda Chełkowska, Andrzej Mania, Wiktor Błoch i Tomasz Kociołek. Zarejestrowano też kilka minut tańca i śpiewu Regionalnego Zespołu Pieśni i Tańca, a także kilka ujęć z życia miejscowości w 1965 roku – ul. Główna, kościół, park, pałac. Film ten, to dokument i pełne emocji przesłanie z ekranu ludzi, którzy walczyli o polską tożsamość tej małej społeczności. Film można także obejrzeć na jednym z monitorów interaktywnych zamontowanych w Izbie Pamięci.
Po projekcji filmu, sołtys Dąbrówki, pan Piotr Kociołek powiedział: – „Moje pokolenie zadanie, które na nim spoczywało wykonało, czyli dzisiaj oddana Izba Pamięci mieszkańcom i gościom do zwiedzania, jest tym, co nasze pokolenie miało obowiązek zrobić dla tych, których oglądaliśmy na filmie. A następni, po nas, powinni tę historię uszanować i uczyć się jej. Do tej obecnej zawieruchy autorytetów obejrzeć te 26 minut filmu, to jest bogate przesłanie z ekranu. Nie musimy szukać wśród obecnych celebrytów swojego autorytetu celu życiowego.”
W Izbie Pamięci, czy jak mówi Marek Pych „minimuzeum” oglądać można ponad 400 eksponatów. Ukazują one zarówno codzienne życie mieszkańców Dąbrówki, jak i heroizm Polaków w czasach zaborów, prób germanizacji i niewątpliwie trudnym okresie II wojny światowej. Eksponaty i zapisy historii niosą w sobie ogromną moc historii, która bez wątpienia wywrze na każdym wrażenie i zmusi choć na chwilę do refleksji i przewartościowania tego, co dla nas, współcześnie żyjących powinno być ważne, bo wielu podczas codziennej gonitwy za karierą i pieniędzmi zapomina o wartościach, które w trudnych chwilach pozwalają przetrwać.
Warto wspomnieć, że jednym z bohaterów filmu jest dziadek obecnego sołtysa Dąbrówki, pan Tomasz Kociołek, który w tamtych czasach był kierownikiem Banku Ludowego.
– „Mówione było dzisiaj na tej sali, że przywiązanie mieszkańców do ziemi było tak silne, że byli gotowi oddać swoje życie za to, żeby być Polakiem. Warto przypomnieć słowa Witolda Błocha o tym, że << … nie sztuką być Polakiem w Polsce, ale sztuką było być Polakiem w Niemczech >>” – podkreślił sołtys Dąbrówki Wielkopolskiej, Piotr Kociołek.
Izba pamięci ma teraz nowoczesny wygląd i dużo interaktywnych miejsc, które wręcz zachęcają na różne sposoby do zapoznania się z historią wsi. Zabytkowe eksponaty, takie jak: kołyska, naczynia, czy ubrania można oglądać pomiędzy multimedialnymi urządzeniami i historycznymi dokumentami wyeksponowanymi, między innymi na ścianach oraz w jak to mówi Marek Pych, „analogowej szafie”. Wszystko to robi wrażenie i zmusza do zadumy. Całość ekspozycji podzielona została na części, co pozwala każdemu gościowi znaleźć miejsce, w którym będzie chciał zatrzymać się dłużej.
Niewątpliwie najciekawszymi nowymi elementami Izby Pamięci są: interaktywny patefon, który odtwarza fragment I Kongresu Polaków w Niemczech, interaktywne okno, po otwarciu którego z głośników usłyszymy dąbrowiecką piosenkę, multimedialne monitory z filmami oraz stół multimedialny przekazany przez Województwo Lubuskie.
Remont i modernizacja Izby Pamięci wykonano, m.in. dzięki wsparciu funduszu sołeckiego, władz gminy i województwa, a także Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
Izbę Pamięci można zwiedzać bezpłatnie w godzinach popołudniowych oraz w weekendy, po wcześniejszym umówieniu się:
-
-
- Marek Pych, Społeczny Opiekun Izby Pamięci – tel.: +48 604 884 785,
email: pych@gmail.com - Piotr Kociołek, Sołtys Dąbrówki Wielkopolskiej – tel.: +48 609 441 776
- Marek Pych, Społeczny Opiekun Izby Pamięci – tel.: +48 604 884 785,
-
Niestety na wyprawę do Dąbrówki Wielkopolskiej nie zabraliśmy kamery. Nie spodziewaliśmy się po prostu tak ciekawej imprezy zorganizowanej z takim rozmachem. Poza tym, nie było także stosownych uzgodnień w tej kwestii. Niemniej, urzekające stroje ludowe zespołu ludowego i kapeli koźlarskiej skłoniły nas do spontanicznego zarejestrowania aparatem fotograficznym krótkich fragmentów z występów i wystąpień organizatorów i gości. Udało się z tego materiału złożyć ponad trzydziesto minutową relację filmową, która z pewnością lepiej niż zdjęcia oddaje atmosferę tego wydarzenia.
WIDEO
FOTORELACJA
kliknij na zdjęciu aby powiększyć /zdjęcia: Małgorzata i Kazimierz Czułup/
Organizatorami wydarzenia są Rada Sołecka w Dąbrówce Wielkopolskiej i Szkoła Podstawowa Pomnik Rodła. Natomiast współorganizatorem technicznym jest Zbąszynecki Ośrodek Kultury.
