Wtorek, 29 października stanowił ostatni akord obchodów siedemdziesiątej piątej rocznicy wyzwolenia holenderskiej Bredy przez żołnierzy 1. Polskiej Dywizji Pancernej (1PDPanc), dowodzonej przez generała Stanisława Maczka. Dziś na największej nekropolii Brabancji – Polskim Cmentarzu Wojskowym Ettensebaan hołd oswobodzicielom miasta oddały najwyższe władze państwowe Rzeczpospolitej Polskiej oraz Królestwa Niderlandów.
To właśnie w tym miejscu wraz z ostatnimi żyjącymi żołnierzami generała Maczka – majorem Marianem Słowińskim, porucznikiem Alojzym Jedamskim, kapitanem Edmundem Semrau, kapitanem Wacławem Butowskim, porucznikiem Romanem Figlem, porucznikiem Józefem Kwidzyńskiem i kapitanem Janem Brzeskim hołd wyzwolicielom Bredy oddał król Niderlandów, Willem Alexander i Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej Andrzej Duda wraz z małżonką Agatą Kornhauser – Duda, którym towarzyszył Minister Obrony Narodowej, Mariusz Błaszczak.
W tak ważnym miejscu, gdzie od 1994 roku wśród swoich podkomendnych spoczywają prochy legendarnego dowódcy 1PDPanc nie mogło zabraknąć współczesnego munduru żołnierza Wojska Polskiego, munduru z czarnym naramiennikiem. Aby oddać hołd bohaterom – oswobodzicielom Bredy w jednym szeregu stanęli Polski Przedstawiciel Wojskowy przy NATO i Unii Europejskiej, generał broni Janusz Adamczak, Dowódca Generalny Rodzajów Sił Zbrojnych, generał broni Jarosław Mika oraz kontynuatorzy chlubnych tradycji 1PDPanc, żołnierze 11 Lubuskiej Dywizji Kawalerii Pancernej, którym przewodniczył ich dowódca – generał dywizji Stanisław Czosnek. Honorową asystę podczas uroczystości zapewnili żołnierze 10 Brygady Kawalerii Pancernej ze Świętoszowa.
– „Dziś Breda okazuje szacunek, wdzięczność i szczęście. Szacunek dla bojowników 1. Polskiej Dywizji Pancernej generała Maczka, wszystkich honorowych obywateli Bredy. Wdzięczność za przyjaźń i miłość, które przypieczętowały więź między Bredą, a Polską po wojnie. I szczęście, ponieważ możemy żyć w Holandii w wolności dzięki wszystkim sojusznikom.” – mówił burmistrz Bredy Paul Depla.
Król Niderlandów oraz Prezydent Rzeczypospolitej oddali pokłon legendarnemu dowódcy 1PDPanc i jego podkomendnym spoczywającym na największej polskiej nekropolii w Holandii.
W dalszej części pobytu dostojnych gości w udekorowanej w biel i czerwień Bredzie udali się oni na rynek miasta (Grote Markt), gdzie powitali ich licznie przybyli mieszkańcy masta. Wspólnie wysłuchali koncertu w wykonaniu młodych twórców brabanckiej stolicy.
Do zgromadzonych na Grote Markt zwrócił się król Willem Alexander, dziękując wszystkim za przybycie w tym historycznym dla miasta Breda i całej Holandii dniu, w 75 rocznicę wyzwolenia stolicy Brabancji Północnej przez 1PDPanc. Podkreślił także znaczenie jednego znajwiększych osiągnięć bojowych żołnierzy generała Maczka, które ciągle pozostaje w żywej i wdzięcznej pamięci ocalonego miasta. Kończąc przywołał legendarne słowa widoczne również i dzisiaj na budynkach miasta i wypowiedział je po polsku „Dziękujemy Wam Polacy”, wywołując aplauz jego rodaków i gości przybyłych z Polski.
FOTORELACJA
kliknij na zdjęciu aby powiększyć /zdjęcia: kpt. Krzysztof Gonera/
Z legendarnego balkonu, na którym w 1944 roku generał Stanisław Maczek przekazał symbolicznie dar wolności burmistrzowi wyzwolonego miasta Bartholomaeus W.T. Van Slobbe, Andrzej Duda powiedział między innymi. – „Niech ofiara złożona przez polskich żołnierzy w Bredzie będzie fundamentem nowej Europy, w której wolne narody będą żyły w duchu przyjaźni i pokoju, szanując się wzajemnie i budując wspólną, dobrą przyszłość. (…) Cześć poległym! Niech żyje pamięć o bohaterskich wyzwolicielach!”
W dalszej części uroczystości weterani 1PDPanc, żołnierze Czarnej Dywizji wraz z żołnierzami armii holenderskiej wzięli udział w paradzie zwycięstwa, maszerując szlakiem, który przed 75 laty przemierzali żołnierze generała Maczka. Trasa przemarszu prowadziła ulicami miasta, a zakończyła ją defilada, którą przyjmowali Prezydent RP z małżonką wraz z Królem Niderlandów stojąc na balkonie starego ratusza naprzeciwko najstarszej świątyni miasta Grote Kerk.
Te dwa miejsca wpisały się w polski kod pamięci w Bredzie. W starym ratuszu gościł gen. St. Maczek otrzymując wraz ze swoimi żołnierzami tytuł honorowego obywatela miasta, zaś w Grote Kerk, 25 lat temu w dniu 23 grudnia 1994 r. odbyła się msza żałobna w intencji zmarłego legendarnego Generała, honorowego Obywatela Niderlandów i Bredy.
Tekst: kpt. Krzysztof Gonera, Waldemar Kotula
Zdjęcia: kpt. Krzysztof Gonera
