Okazuje się, że od lipca naczelnik Urzędu Skarbowego będzie mógł zwrócić się do banku z żądaniem wydania informacji bankowej również takiej osoby, która nie ma statusu podejrzanego. W jednym z przepisów Polskiego Ładu zastąpiono bowiem słowo „podejrzany” określeniem „osoba fizyczna”.
Przepis poszerzający uprawnienia urzędników skarbówki jest prawdopodobnie klasyczną „wrzutką”, którą ktoś zrobił na etapie prac parlamentarnych nad pakietem ustaw podatkowych Polskiego Ładu w Sejmie.
Budzącą wątpliwości zmiana zakłada art. 20 ustawy z 29 października 2021 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw. Kontrowersyjna modyfikacja dotycząca ustawy o Krajowej Administracji Skarbowej ma zostać wprowadzona w życie 1 lipca 2022 r.
W efekcie od lipca br. na sporządzone na piśmie żądanie szefa KAS, naczelnika urzędu celno-skarbowego lub naczelnika urzędu skarbowego, które zostało wydane w związku z wszczętym postępowaniem przygotowawczym albo czynnościami wyjaśniającymi w sprawie o przestępstwa lub wykroczenia oraz przestępstwa skarbowe lub wykroczenia skarbowe, bank będzie musiał sporządzić i przekazać informacje nt. osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej albo pełnomocników wskazanego w żądaniu rachunku bankowego.
Według twierdzeń polityków PiS głównym celem zmiany jest ułatwienie pracy organom skarbowym. Dotąd bowiem na etapie wszczęcia postępowania karnego skarbowego w sprawie, a nie przeciw osobie, skarbówka nie mogła występować do banku o udzielenie informacji objętej tajemnicą bankową. Na tym etapie postępowania przygotowawczego nie ma bowiem jeszcze mowy o podejrzanym.
W ramach Polskiego Ładu, już nie tylko szef KAS, czy naczelnicy urzędów celno-skarbowych, ale każdy naczelnik urzędu skarbowego właściwego dla danego podatnika, będzie mógł żądać od banków informacji w sytuacji tylko prowadzenia czynności sprawdzających związanych z podejrzeniem popełnienia przestępstwa, a zatem na etapie postępowania przygotowawczego (postępowanie w sprawie), nie zaś jak było to możliwe dotychczas na etapie późniejszym, czyli już po postawieniu zarzutów.
Związek Banków Polskich mówi wprost o zburzeniu dotychczasowych zasad związanych z dostępem organów prowadzących postępowania do tajemnicy bankowej, bo dotąd nawet prokurator w postępowaniu karnym nie miał dostępu do informacji objętych tajemnicą bankową na etapie wcześniejszym, czyli w postępowaniu przygotowawczym, kiedy nikomu nie są postawione konkretne zarzuty.
Urzędnicy zapewniają, że zmiany nie oznaczają, że w każdym przypadku można wystąpić o informację bankową o osobie fizycznej, ale wtedy, gdy „żądanie występuje w związku z wszczętym już postępowaniem przygotowawczym lub czynnościami wyjaśniającymi odpowiednio w sprawie o przestępstwa, lub wykroczenia oraz przestępstwa skarbowe lub wykroczenia skarbowe”.
Według Rzecznika Praw Obywatelskich, ukradkiem dokonana zmiana zapisów w ustawie znacząco poszerza zakres nie tylko kompetencji organu, ale przede wszystkim zakres ingerencji w strefę prywatności obywateli. Jakkolwiek bowiem przedmiotem ochrony prawa karnego skarbowego jest interes i porządek finansowy Skarbu Państwa, jednostek samorządu terytorialnego oraz Unii Europejskiej, to jednak fundamentalna wydaje się ochrona życia prywatnego osoby fizycznej do czasu prowadzenia postępowania w sprawie, a nie przeciwko niej.
