Dzień Transplantacji

26 stycznia obchodzimy Dzień Transplantacji. Tego dnia, w roku 1966, miał miejsce pierwszy udany przeszczep nerki od dawcy zmarłego. Przeprowadził go zespół I Kliniki Chirurgicznej Akademii Medycznej w Warszawie, pod kierownictwem Prof. Jana Nielubowicza. Co ważne – stało się to ledwie 12 lat po pierwszej transplantacji nerki, przeprowadzonej w USA.

Zawsze przy okazji Dnia Transplantologii słyszymy, że przeszczepianie jest dobre, ważne, że jest potrzebne, że ratuje życie ludzi ze skrajną niewydolnością narządów. Później temat cichnie, aż do kolejnego wydarzenia (np. coroczny Bieg dla Transplantacji), czy 26 października, kiedy obchodzimy europejski/światowy dzień donacji.
Tymczasem corocznie, w 2/3 szpitali w kraju, nie identyfikuje się potencjalnych dawców narządów, mimo stale rosnącej liczby pacjentów, oczekujących na przeszczepienie narządów, czy tkanek. Przyczyn takiego stanu jest wiele, jedną z nich jest niski stan wiedzy społeczeństwa na temat pobierania i przeszczepiania narządów oraz brak systematycznych działań prospołecznych, zmierzających do zmiany tej postawy.

Akcja transplantacyjna wymaga pracy i zaangażowania bardzo wielu osób; rozpoczyna się w szpitalu potencjalnego dawcy, kiedy to lekarz (najczęściej anestezjolog) wysuwa podejrzenie śmierci mózgu, stwierdza ją i zgłasza potencjalnego dawcę koordynatorowi transplantacyjnemu. Ale zanim to nastąpi konieczne jest wsparcie świadomego społeczeństwa, zrozumienie ze strony rodziny potencjalnego dawcy, akceptacja transplantologii jako jedynej skutecznej formy leczenia chorych z niewydolnymi narządami.

Bardzo często w kraju spotykamy się ze sprzeciwem na pobranie, czyli de facto na ratowanie życia innej osoby. Z przeprowadzanych na przestrzeni lat badaniach opinii społecznej widzieliśmy, że Polacy deklarują bardzo wysoką gotowość do dawstwa narządów i ich przeszczepiania. Tym bardziej niezrozumiałe stają się decyzje, gdy stajemy przed taką możliwością. Solidarność społeczna i wiedza – to naszym zdaniem klucz do akceptacji, do sprawienia, że śmierć jednej osoby nie będzie tylko śmiercią, ale  początkiem życia dla innych.

Przy okazji nadchodzącego Dnia Transplantologii chcielibyśmy, żeby dawstwo narządów przestało być zaskakującym zdarzeniem w życiu społeczeństwa, szpitala, a stało się normalnością, standardową procedurą medyczną, realizowaną w interesie chorych, akceptowaną przez wszystkich.
Bardzo rzadko zdajemy sobie sprawę z faktu, że mamy kilkukrotnie wyższą szansę na bycie biorcą narządu, niż jego dawcą. Na całym świecie obserwujemy niedobór narządów do przeszczepienia, Polska nie jest wyjątkiem. Rezygnując ze wspierania transplantologii sami sobie odbieramy szansę na wyleczenie, gdy nasze narządy przestaną funkcjonować.

Bez wsparcia społeczeństwa i zaangażowania szpitali w Polsce żaden ośrodek transplantacyjny nie odniesie sukcesu. Co jest jego miarą? To uratowani ludzie, zadowoleni pacjenci po przeszczepie, którzy mają szansę na powrót do tego, co potocznie nazywamy „normalnym życiem” i zwyczajnie się nim cieszyć, pracować i realizować swoje marzenia. To zdrowe społeczeństwo, niższe nakłady na przewlekłe leczenie (przeszczepienie jest tańsze), świadomość gwarancji bezpieczeństwa i dostępności do leczenia tą metodą, gdy będziemy jej potrzebować. To także sprawne Państwo, dbające o zdrowie swoich obywateli.

Jako koordynatorzy transplantacyjni chcemy podkreślić, że bez anestezjologów, pielęgniarek i pielęgniarzy OIT, ratowników medycznych, pracowników laboratorium, pracowni HLA, kierowców transportu medycznego i wielu innych osób, gotowych współpracować o każdej porze, każdego dnia, nie osiągnęlibyśmy nic. I nie chodzi o bicie rekordów, celem jest stabilna i systematyczna praca na rzecz osób, które przeszczepienia wymagają oraz dobra jakość tejże. By móc realizować cele, potrzebujemy współzaangażowania wszystkich – zwykłych ludzi, przedstawicieli organów założycielskich szpitali, tzw. „decydentów” w samorządach lokalnych, Ministerstwa Zdrowia i NFZ, odpowiedzialnych mediów, edukacji młodzieży, stałej – a nie tylko incydentalnej – obecności transplantologii w świadomości nas wszystkich.

Na początku stycznia świętowaliśmy 30-lecie istnienia ośrodka transplantacji nerek w Szpitalu Wojewódzkim w Poznaniu. Od 11 lat działa drugi ośrodek przeszczepiania nerek w USK w Poznaniu. Od 2010 roku w Poznaniu przeszczepia się serca, od 2014 płuca. W krótkim liczbowym podsumowaniu te lata to:

• • • • 2013 zrealizowanych pobrań narządów w Wielkopolsce i Lubuskim;
      • 3936 transplantacji nerek w Poznaniu oraz 74 przeszczepy serca i 12 płuc;
      • Od 1996 roku przeszczepiono już w Polsce ponad 40 tysięcy narządów!

Za wszystkimi liczbami stoją dawcy, pacjenci po transplantacjach i ich historie, praca wielu ludzi.

Z okazji Dnia Transplantologii chcielibyśmy podziękować wszystkim, którzy przyczynili się do tego wspólnego sukcesu. Jednocześnie chcielibyśmy prosić Państwa o systematyczne wspieranie naszej pracy. W roku 2022 Polska była organizatorem Europejskiego Dnia Donacji i Transplantacji (EODD). Z tej okazji wiele instytucji, mediów, szkół, szpitali, osób prywatnych, umieściło na swoich stronach internetowych oraz w kanałach społecznościowych wiadomość o tym wydarzeniu.
Dawstwo narządów i transplantacje dotyczą każdego z nas, bez względu na poglądy polityczne, wyznawaną religię, przynależność partyjną, rasę, pochodzenie społeczne, identyfikację kulturową, płeć, itd. Nie ma nowoczesnej medycyny bez tej specjalizacji. Byśmy mogli korzystać z jej wiedzy i możliwości, potrzebujemy wspólnego zaangażowania, normalnego odruchu życzliwości w imię solidarności wszystkich.

Z poważaniem,

Wojciech Czapiewski
Koordynator Wojewódzki w regionie Wielkopolski i Lubuskiego.

Alicja Najdek
Koordynator Wojewódzki
Poltransplantu Poltransplantu w regionie Wielkopolski