KOMENTARZ
Marcin Czugan, Prezes Związku Przedsiębiorstw Finansowych w Polsce
Już 1 czerwca w Polsce zacznie w pełni funkcjonować rejestr zastrzeżeń numerów PESEL, prowadzony przez Ministerstwo Cyfryzacji. Bo chociaż Polacy mogą zastrzegać w nim dane już od listopada 2023 r., to teraz wchodzi w życie obowiązek weryfikacji zastrzeżeń przez szereg podmiotów, nie tylko z rynku finansowego.
Celem rejestru jest jeszcze lepsza ochrona konsumentów przed wyłudzeniami kredytów i pożyczek na dane pozyskane w wyniku kradzieży ich tożsamości.
Większe bezpieczeństwo zyskają również same instytucje finansowe – wystarczy wspomnieć, że w cyklicznym badaniu „Nadużycia w sektorze finansowym”, prowadzonym przez ZPF i EY, to właśnie wyłudzenia produktów kredytowych wciąż są wskazywane jako jedno z największych ryzyk na rynku.
I o ile zasady działania rejestru zastrzeżeń numerów PESEL wydają się jasne, to funkcjonowanie systemu w praktyce okaże się wielkim testem sprawności współpracy pomiędzy jego operatorem a podmiotami, które będą weryfikować dane klientów.
10 mln zapytań dziennie. Nie tylko w sprawie kredytów i pożyczek
ZPF szacuje, że do rejestru zastrzeżeń numerów PESEL może wpływać około 10 mln zapytań dziennie. Ta ogromna liczba wynika m.in. z faktu, że informacje będą w nim weryfikować nie tylko instytucje finansowe, ale też np. operatorzy telekomunikacyjni i notariusze.
W przypadku podmiotów z rynku finansowego zapytania do rejestru będzie trzeba składać nie tylko w procesie udzielania kredytu bądź pożyczki, ale również zakładając rachunek bankowy, rozpoczynając świadczenie usługi płatniczej, a nawet wypłacając gotówkę z rachunku bankowego, jeśli pojedyncza lub kolejna transakcja powoduje, że suma wypłat gotówkowych w danym dniu we wszystkich placówkach danego podmiotu przekracza trzykrotność minimalnego wynagrodzenia za pracę (czyli od 1 lipca 2024 – 12 900 zł).
Wszystko po to, by zminimalizować ryzyko wykorzystania przez oszustów skradzionej tożsamości.
Poważna sankcja za udzielenie kredytu na zastrzeżony PESEL
Prognoza takiej liczby zapytań do rejestru prowokuje pytanie o jego wydolność.
Z punktu widzenia instytucji finansowej ta wątpliwość jest o tyle szczególna, że udzielenie pożyczki lub kredytu klientowi, którego PESEL znajduje się w rejestrze, będzie mieć poważne skutki. Otóż instytucja nie będzie mogła ani domagać się zwrotu środków, ani sprzedać wierzytelności do nabywcy. I to nawet, jeżeli okaże się, że zobowiązanie faktycznie wzięła osoba legitymująca się danym numerem PESEL i wcale nie doszło do kradzieży tożsamości.
Biorąc pod uwagę perspektywę tak radykalnej sankcji, można spodziewać się, że podmioty z rynku finansowego z ostrożności będą w jednej sprawie weryfikować PESEL klienta nawet kilkukrotnie, np. po złożeniu wniosku kredytowego i tuż przed wypłatą środków.
Niedostępność rejestru zastrzeżeń PESEL. Czy będzie można udzielić kredytu lub pożyczki?
Wydolność rejestru zastrzeżeń PESEL jest kluczowa ze względu na bezpieczeństwo klientów i instytucji finansowych. Nawet krótkotrwała niedostępność systemu może bowiem spowodować szereg komplikacji.
-
-
- Jeżeli niedostępność rejestru będzie krótsza niż kwadrans, ustawodawca uznał za uzasadnione, by podmiot weryfikujący numer PESEL wstrzymał się z zawarciem umowy z klientem i poczekał aż system ponownie zacznie prawidłowo działać.
- Niedostępność dłuższa niż 15 minut spowoduje z kolei konieczność wykonania dalszych czynności weryfikacyjnych klienta.
-
W praktyce będzie to oznaczać, że w przypadku niedostępności instytucja i tak odczeka wskazane 15 minut, by następnie podjąć wskazane w przepisach kroki. To będzie wymagało od klientów cierpliwości.
Warto to podkreślić, by konsumenci oczekujący sprawnej obsługi wiedzieli, że ewentualny problem najpewniej nie będzie wynikał z opieszałości instytucji finansowej, ale z procedur, których należy się trzymać, by nie narazić się na poważne konsekwencje. Leży to także w interesie klientów instytucji finansowych.
* * *
Związek Przedsiębiorstw Finansowych w Polsce to organizacja pracodawców w branży finansowej. W skład ZPF wchodzi obecnie blisko 100 podmiotów reprezentujących najważniejsze sektory rynku. To m.in. banki, ubezpieczyciele, instytucje pożyczkowe, biura informacji gospodarczej, pośrednicy finansowi, podmioty zarządzające wierzytelnościami, organizatorzy crowdfundingu udziałowego.
Od ponad 20 lat ZPF działa na rzecz rozwoju rynku finansowego w Polsce i podnoszenia standardów etycznych w branży. ZPF występuje aktywnie jako partner społeczny w polskich i unijnych procesach legislacyjnych. ZPF należy do Rady Rozwoju Rynku Finansowego, powołanej przez Ministra Finansów Rzeczypospolitej Polskiej, a także reprezentuje polskie instytucje finansowe w UE.
ZPF ma w swoim dorobku badawczym kilkaset raportów branżowych. Organizuje kongresy, szkolenia i wiele innych projektów dla przedstawicieli branży finansowej.
Prezesem ZPF jest Marcin Czugan, radca prawny. W latach 2015-2017 przewodniczył Komitetowi Prawno-Politycznemu EUROFINAS (European Federation of Finance House Associations) w Brukseli, największej organizacji zrzeszającej kredytodawców kredytu konsumenckiego w Europie. Obecnie wchodzi również w skład jej zarządu.
Źródło informacji: infoWire.pl / Związek Przedsiębiorstw Finansowych
