By walczyć ze zmianą klimatu i utratą bioróżnorodności, przedsiębiorstwa będą musiały pilnować, aby produkty sprzedawane w Unii nie prowadziły do wylesiania i degradacji lasów.
Zakazem nie będzie objęty żaden konkretny kraj ani towar. Przedsiębiorstwa będą jednak mogły sprzedawać produkty w Unii tylko wtedy, gdy dostawca produktu wyda tzw. oświadczenie o należytej staranności.
Będzie ono potwierdzać, że produkt nie pochodzi z terenów wylesionych lub nie był przyczyną degradacji lasów, w tym niezastąpionych lasów pierwotnych, po 31 grudnia 2020 roku.
-
- W latach 1990–2020 wylesianie spowodowało utratę obszaru większego niż powierzchnia Unii Europejskiej, przy czym konsumpcja w Unii jest powodem około 10% tych strat.
- Nowymi przepisami objęto bydło, kakao, kawę, olej palmowy, soję, drewno, gumę, węgiel drzewny i produkty z papieru drukowanego
- Jako dodatkowe wymogi dodano prawa człowieka i prawa ludności zamieszkującej tereny dotknięte wylesianiem
Zgodnie z wnioskiem Parlamentu przedsiębiorstwa będą musiały również sprawdzać, czy produkty te są zgodne z odpowiednimi przepisami kraju, w którym są wytwarzane. Wymóg ten dotyczy też praw człowieka oraz praw ludności rdzennej.
Produkty objęte przepisami
Nowymi przepisami objęto: bydło, kakao, kawę, olej palmowy, soję i drewno, a także produkty, które zawierają te towary, były nimi karmione lub zostały wytworzone z ich użyciem (takie jak skóra, czekolada i meble), tak jak w pierwotnej propozycji Komisji. W trakcie negocjacji posłom udało się dodać do wykazu gumę, węgiel drzewny, produkty z papieru drukowanego oraz kilka pochodnych oleju palmowego.
Parlament rozszerzył też definicję degradacji lasów. Obejmuje ona teraz przekształcanie lasów pierwotnych lub lasów naturalnie odnawiających się w plantacje leśne lub inne grunty zalesione.
Kontrole oparte na analizie ryzyka
W ciągu 18 miesięcy od wejścia w życie rozporządzenia Komisja, w oparciu o obiektywną i przejrzystą ocenę, sklasyfikuje kraje lub ich wybrane obszary jako terytoria niskiego, standardowego lub wysokiego ryzyka. Produkty z krajów niskiego ryzyka będą podlegać uproszczonej procedurze należytej staranności. Kontrolom będzie podlegać także część podmiotów gospodarczych w zależności od poziomu ryzyka danego kraju: 9% w przypadku krajów wysokiego ryzyka, 3% – krajów standardowego ryzyka i 1% – krajów niskiego ryzyka.
Przedsiębiorstwa będą zbierać właściwe informacje, na przykład współrzędne geolokalizacyjne. Dostęp do nich będą mieć odpowiednie organy unijne, które będą prowadzić kontrole przy pomocy narzędzi monitorowania satelitarnego i analizy DNA. W ten sposób będą sprawdzać, skąd pochodzą dane produkty.
Kary za nieprzestrzeganie przepisów będą proporcjonalne i odstraszające. Najwyższa grzywna będzie wynosić co najmniej 4% całkowitego rocznego obrotu w Unii podmiotu lub przedsiębiorstwa handlowego, które nie przestrzega przepisów.
Nowe prawo przyjęto 552 głosami za, przy 44 głosach przeciw i 43 wstrzymujących się.
Po głosowaniu sprawozdawca Christophe Hansen (PPE, LU) powiedział: – „Do tej pory półki w supermarketach zbyt często były wypełnione produktami pokrytymi popiołami spalonych lasów deszczowych i nieodwracalnie zniszczonych ekosystemów, które zniweczyły źródła utrzymania rdzennej ludności. Zbyt często działo się to bez wiedzy konsumentów. Z ulgą przyjmuję fakt, że konsumenci europejscy mogą teraz być pewni, że nie będą już nieświadomie współuczestniczyć w wylesianiu, kiedy będą jeść tabliczkę czekolady lub pić filiżankę kawy. Nowe prawo jest nie tylko podstawowym elementem naszej walki ze zmianą klimatu i utratą różnorodności biologicznej, ale powinno również przełamać impas uniemożliwiający nam pogłębienie stosunków handlowych z krajami, które podzielają nasze wartości i ambicje w dziedzinie ochrony środowiska”.
Tekst musi teraz zatwierdzić Rada. Następnie zostanie on opublikowany w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej i wejdzie w życie 20 dni później.
Informacje ogólne
Organizacja Narodów Zjednoczonych do spraw Wyżywienia i Rolnictwa (FAO) szacuje, że w latach 1990–2020 420 milionów hektarów lasów – obszar większy niż Unia – przekształcono w tereny uprawne. Za około 10% globalnego wylesiania odpowiada konsumpcja w Unii Europejskiej. Za ponad dwie trzecie – olej palmowy i soja.
W październiku 2020 roku Parlament skorzystał z uprawnień zapisanych w Traktacie. Zwrócił się do Komisji, by przedstawiła projekt przepisów, które miałyby powstrzymać wylesianie powodowane przez Unię. 6 grudnia 2022 roku osiągnięto porozumienie z państwami członkowskimi w sprawie nowego rozporządzenia.
Przyjmując te akty prawne, Parlament odpowiada na oczekiwania obywateli, aby UE wprowadzała i przyspieszyła ekologiczną transformację, co wyrażono w propozycjach 3(1), 3(8), 3(9), 11(1) i 11(7), zawartych we wnioskach z Konferencji w Sprawie Przyszłości Europy.
Przyjęty tekst będzie dostępny tutaj (19.04.2023)
WIDEO – Konferencja prasowa Christophe’a HANSENA, sprawozdawcy w sprawie nowego rozporządzenia mającego na celu powstrzymanie globalnego wylesiania spowodowanego przez UE.
Uruchom odtwarzanie i za pomocą ikonki
w menu odtwarzacza wybierz ścieżkę tłumaczenia na PL
Źródło informacji: Parlament Europejski
