24 lutego, w Żaganiu i Świętoszowie, w przeddzień 78 rocznicy rozpoczęcia formowania 1. Polskiej Dywizji Pancernej (1PDPanc) w Szkocji uczczono pamięć generała Stanisława Maczka i jego żołnierzy. W Żagańskim Pałacu Kultury oraz w Klubie Wojskowym w Świętoszowie odbyły się pokazy filmów wyprodukowanych przez Muzeum Historii Polski (MHP) przybliżających postać generała Stanisława Maczka i 1. Dywizji Pancernej. Zaprezentowane zostały dwa filmy: „Niepokonany. Opowieść o generale Stanisławie Maczku” oraz „Marian na wojnie. Animowana historia Mariana Walentynowicza”.
Wojciech Kalwat w Żaganiu i Sebastian Pawlina w Świętoszowie znani popularyzatorzy naszej historii i pracownicy MHP poprzedzili prelekcjami filmy, które zostały zrealizowane w ramach szerszego projektu poświęconego postaci generała Stanisława Maczka oraz 1. Dywizji Pancernej. W ramach przedsięwzięcia powstały również m.in. wystawa mobilna „Generał Maczek i jego żołnierze”, publikacje, ściana multimedialna w powstającym w niderlandzkiej Bredzie Muzeum-Memoriałem Generała Maczka. Po premierach w Warszawie, Krakowie i Żaganiu filmy zaprezentowane zostaną 5. marca w Brukseli.
Pierwszy z obrazów, fabularyzowany dokument Rafała Geremka, jest próbą uporządkowania najważniejszych wydarzeń i ciekawostek z życia dowódcy 1. Dywizji Pancernej. Reżyser, podążając śladami Maczka m.in. po dzisiejszej Ukrainie, Francji, Szkocji i Holandii, podjął nie lada wyzwanie przeniesienia na ekran 102 lat życia bohatera pięciu narodów. Wspomnienia rodziny generała i ostatnich żyjących spośród jego podkomendnych umiejętnie uzupełnił zdjęciami i filmowymi relacjami z europejskich archiwów. Film pokazuje też dramat żołnierzy Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie – ludzi walczących o wolność Polski przez sześć lat i często po zakończeniu tej walki niemogących do powrócić do ojczyzny. Całość, przeplatana scenami fabularnymi z udziałem aktora Redbada Klynstra-Komarnickiego w roli gen. Maczka, nie tylko daje szerokie spojrzenie na militarne dokonania 1. Dywizji Pancernej, lecz także pozwala poznać jej dowódcę jako człowieka prawego, bardzo rozsądnego, a jednocześnie nadzwyczaj pogodnego i skromnego.
Drugi z filmów, 12-minutowa animacja w reżyserii Agaty Mianowskiej, utrzymana w tradycyjnej, wysmakowanej stylistyce, odbiegającej od współczesnych masowych produkcji, w przystępny i pogodny sposób przybliża najważniejsze wydarzenia z dziejów 1. Dywizji Pancernej. Czerpiąc ze wspomnień Mariana Walentynowicza znanego rysownika i jednocześnie korespondenta wojennego 1PDPanc powstała miniatura o wojennych losach samego M. Walentynowicza i innych żołnierzy gen. Maczka. Walory plastyczne, a także mistrzowska interpretacja Zbigniewa Zamachowskiego, narratora filmu, sprawiły, że wiele radości z oglądania mieli przedstawiciele wszystkich generacji uczestniczących w pokazach.
FOTORELACJA
kliknij na zdjęciu aby powiększyć /zdjęcia: st. chor. sztab. Rafał Mniedło/
Zaprezentowane przez stołeczne MHP spotkania z historią pancerniaków gen. Maczka w Żaganiu, pancernej stolicy Polski odbywające się pod patronatem władz miasta, dowództwa Czarnej Dywizji i zarządu Federacji Organizacji Polskich Pancerniaków ( FOPP) spotkały się z żywym przyjęciem przez młodzież szkolną i mieszkańców miasta. W Świętoszowie zaprezentowano także anglojęzyczną wersję filmów dla żołnierzy amerykańskich stacjonujących w garnizonach Czarnej Dywizji, dla których było to pierwsze tak atrakcyjne spotkanie z historią orężną Polski. W prezentacjach będących swoistym hołdem dla generała Maczka, jednego z głównych twórców polskiej broni pancernej wzięło udział blisko 500 uczestników.
Przedstawiciele żagańskich środowisk pielęgnujących tradycje 1PDPanc otrzymali również egzemplarze reprintu wspomnień wojennych Stanisława Maczka „ Od podwody do czołga” wznowione w Polsce po 29 latach m.in. staraniem Dowódcy Generalnego RSZ oraz zarządu FOPP.
Warto podkreślić, że żagański pokaz filmów był dedykowany ś.p. Jackowi Jakubiakowi, zmarłemu niedawno wybitnemu muzealnikowi, regionaliście i oficerowi rezerwy, który przed lat osobiście zaangażowany był w proces przejęcia tradycji 1PDPanc przez 11 Dywizję Kawalerii Pancernej. Jak również pokaz ten został także zadedykowany ś.p. Irenie Ruckiej, która była wieloletnim sekretarzem zarządu Beskidzkiego Stowarzyszenia Maczkowców.
Tekst: Waldemar Kotula
Zdjęcia: st.chor.sztab. Rafał Mniedło
