15,44 mld zł wyniosła w 2021 r. łączna wartość środków przekazanych samorządom na finansowanie i współfinansowanie programów i projektów ze środków funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności UE, ze środków bezzwrotnych z Unii Europejskiej oraz na realizację płatności z budżetu środków europejskich. Kwota ta była o 20 proc. niższa niż zakładano – wynika z raportu GUS „Gospodarka finansowa jednostek samorządu terytorialnego 2021”.
GUS przypomniał, że jednostki samorządu terytorialnego (JST) zamknęły rok budżetowy 2021 nadwyżką w wysokości 17,44 mld zł, przy planowanym deficycie w kwocie 19,4 mld zł. W gminach nadwyżka wyniosła 10,7 mld zł, w powiatach 1,9 mld zł, w województwach 2 mld zł, w miastach na prawach powiatu 2,8 mld zł.
Z ogółu wpływów do budżetu samorządów dochody ze środków unijnych wyniosły 1,43 mld zł, co stanowi 80,9 proc. planu na 2021 r. Płatności otrzymane z budżetu środków europejskich to 12,48 mld zł – 78,3 proc. zakładanej kwoty. Natomiast środki z budżetu państwa i innych źródeł na współfinansowanie programów i projektów z udziałem środków unijnych wyniosły 1,53 mld zł, czyli 83,3 proc. planu na 2021 r.
Największy, wynoszący 22,4 proc. udział środków na finansowanie i współfinansowanie programów i projektów unijnych w łącznych dochodach poszczególnych szczebli JST odnotowano w województwach, natomiast najmniejszy w dochodach gmin, gdzie stanowił zaledwie 3 proc. uzyskanych środków.
W porównaniu z 2020 rokiem udziały środków na finansowanie i współfinansowanie programów i projektów unijnych w dochodach ogółem zmalały dla gmin o 1,3 p. proc., dla miast na prawach powiatu o 1,0 p. proc. Na szczeblu powiatów spadek wyniósł 1,7 p. proc., zaś dla województw zanotowano spadek o 7,5 p. proc.
W 2021 r. wydatki JST na finansowanie i współfinansowanie programów i projektów unijnych wyniosły 21,66 mld zł, co oznaczało spadek o 9,7 proc. w stosunku do 2020 r.
Na finansowanie programów i projektów unijnych ze środków unijnych samorządy wydatkowały 1,9 mld zł. Wydatki, których źródłem był budżet środków europejskich, wyniosły 12,4 mld zł, zaś wydatki na współfinansowanie programów i projektów unijnych, stanowiące krajowy wkład publiczny, wyniosły 7,3 mld zł, co stanowiło 80,3 proc. zaplanowanej na 2021 r. kwoty.
Największa część wydatków na finansowanie i współfinansowanie programów i projektów unijnych została zrealizowana w gminach (33,9 proc.), w miastach na prawach powiatu zrealizowano 30,1 proc., w województwach 28,8 proc., natomiast w powiatach 7,3 proc.
Największy udział wydatków na finansowanie i współfinansowanie programów i projektów unijnych w wydatkach ogółem JST danego szczebla zaobserwowano w województwach i stanowił on 30,0 proc. W miastach na prawach powiatu udział tych wydatków wyniósł 6,0 proc., w gminach 4,8 proc., a w powiatach 4,6 proc.
Najbardziej znaczącą pozycję w wydatkach samorządów na finansowanie i współfinansowanie programów i projektów realizowanych z udziałem środków UE stanowiły środki wydane w dziale „Transport i łączność” – 37,1 proc. Drugą pozycją były wydatki w działach: „Gospodarka komunalna i ochrona środowiska” – 13,8 proc., trzecią „Oświata i wychowanie” – 9,1 proc.
Raport Głównego Urzędu Statystycznego „Gospodarka finansowa jednostek samorządu terytorialnego 2021” przedstawia dane budżetowe za 2021 r. pochodzące ze sprawozdawczości Ministerstwa Finansów oraz statystyk opracowywanych przez GUS o wykonaniu budżetów i sytuacji finansowej jednostek samorządu terytorialnego. Dane te zostały zaprezentowane na tle wyników osiągniętych w poprzednich latach.
Źródło informacji: Serwis Samorządowy PAP
