Przed nami długo wyczekiwany początek lata. W astronomii tę porę roku rozpoczyna dzień letniego przesilenia, o którym większość z pewnością słyszała. Czym jednak ono jest, kiedy nastąpi oraz czy najdłuższy dzień zawsze jest tak samo długi opowiada mgr inż. Martyna Czudec, opiekun Astrofizycznego Koła Naukowego Politechniki Gdańskiej.
- W 2023 roku pierwszy dzień astronomicznego lata wypada 21 czerwca.
- Astronomiczne lato zaczyna się w momencie wystąpienia letniego przesilenia.
- Letnie przesilenie to moment, w którym słońce góruje w zenicie nad zwrotnikiem Raka.
- Astronomiczne lato rozpocznie się dokładnie o godzinie 16:58 czasu polskiego.
- Pierwszy dzień lata, a zatem najdłuższy dzień w roku, potrwa w Gdańsku 17 godzin i 13 minut.
Lato – ulubiona pora roku wielu z nas – zbliża się wielkimi krokami. W ujęciu kalendarzowym jego początek wyznacza data 22 czerwca. Z kolei podchodząc do tematu naukowo, a zatem astronomicznie, lato zaczyna się wraz z wystąpieniem zjawiska letniego przesilenia.
– „Letnie przesilenie to moment, w którym Słońce góruje w zenicie nad zwrotnikiem Raka. Oznacza to więc, że promienie słoneczne padają tego dnia pod kątem prostym na równoleżnik, który znajduje się bliżej nas” – tłumaczy mgr inż. Martyna Czudec, opiekun Astrofizycznego Koła Naukowego Politechniki Gdańskiej. – „Począwszy od pierwszego dnia zimy, dni na półkuli północnej stają się coraz dłuższe. Zwieńczeniem tego procesu jest właśnie letnie przesilenie”.
W tym roku pierwszy dzień astronomicznego lata przypada na dzień 21 czerwca. Największe w astronomicznym roku wychylenie promieni słonecznych na północ, czyli wspomniany moment górowania osiągnięty zostanie o godzinie 16:58 czasu polskiego. Wtedy też na półkuli północnej rozpocznie się astronomiczne lato. Będzie to jednocześnie najdłuższy dzień w roku. Czas jego trwania zależny jest od położenia danego miejsca.
W Gdańsku słońce wzejdzie tego dnia o godzinie 4:10, a zajdzie o 21:23. Co za tym idzie, najdłuższy dzień roku w naszym mieście potrwa aż 17 godzin i 13 minut.
W kolejnych tygodniach Słońce będzie górowało coraz to dalej od naszego zwrotnika, a to oznacza, że dnia będzie ubywać. Taki stan rzeczy utrzyma się do kolejnego przesilenia, tym razem zimowego. Przypada ono – a jakże – w grudniu, w pierwszy dzień zimy.
Najdłuższy dzień zawsze tak samo długi
O długości dnia na danej półkuli stanowi wspomniany kąt padania promieni słonecznych związany z nachyleniem osi obrotu Ziemi względem Słońca. Z racji, że za każdym przesileniem letnim wartości te są niezmienne, to w kolejnych latach najdłuższy dzień zawsze trwa tyle samo.
– „W Polsce najdłuższy dzień trwa średnio 16 godzin i 45 minut” – mówi mgr inż. Czudec. – „Ta wartość jednak jest praktycznie stała na przestrzeni lat, a ewentualne różnice mierzy się w sekundach”.
W przyszłym roku lato witamy wcześniej
Astronomiczny rok, a więc czas, w którym Ziemia okrąża Słońce, trwa nieco dłużej niż rok kalendarzowy – dokładnie 365 i ¼ dnia. Aby wyrównać tę różnicę, co cztery lata występuje tzw. rok przestępny, zawierający dodatkowy dzień – 29 lutego.
– „W latach przestępnych data letniego przesilenia, a więc i astronomicznego początku lata wypada 20, a nie 21 czerwca. Taka sytuacja będzie mieć miejsce choćby w przyszłym roku” – mówi Martyna Czudec. – „Co ciekawe godzina przesilenia letniego jest zmienna. W tym roku będzie to godz. 16:58. Za rok będzie to godzina 22:48, a w 2025 roku – 4:42”.
Źródło informacji: infoWire.pl / Politechnika Gdańska
