SKUTECZNE SPOSOBY OBNIŻANIA POZIOMU CHOLESTEROLU

 Z cyklu:

„Porady Karoliny Jeziorskiej”

Jaką rolę ogrywa dieta w profilaktyce chorób układu sercowo-naczyniowego? Jaki rodzaj tłuszczu spożywać, aby zmniejszyć ryzyko rozwoju chorób sercowo-naczyniowych i jaki błonnik wpływa na stężenie cholesterolu? O tym wszystkim w poniższym artykule.

Istotny wpływ na występowanie chorób układu sercowo-naczyniowego ma styl życia, a jednym z czynników, które zwiększają ryzyko występowania tych chorób jest podwyższone stężenie cholesterolu całkowitego, szczególnie frakji LDL, i obniżone stężenie frakcji HDL.

Udowodniono, że odpowiednio dobrana dieta, która jest niezbędna w przypadku zaburzeń lipidowych, ma istotny wpływ na poprawę parametrów lipidowych i kontrolę masy ciała, co ułatwia skuteczność leczenia.

1. W racjonalnej diecie tłuszcze powinny pokrywać 20-35 % jej wartości energetycznej, uwzględniając przy tym właściwy udział poszczególnych kwasów tłuszczowych.
2. Najnowsze normy Instytutu Żywności i Żywienia wskazują, że spożycie nasyconych kwasów tłuszczowych nie powinno przekraczać 5-6% całodziennej wartości energetycznej diety (tłuszcze te występują przede wszystkim w produktach pochodzenia zwierzęcego).Wykazano, że znaczne obniżenie w diecie energii pochodzącej z nasyconych kwasów tłuszczowych na rzecz tych jedno – i wielonienasyconych może skutecznie obniżyć stężenie cholesterolu LDL. Źródłem jednonienasyconych kwasów tłuszczowych jest m.in. olej rzepakowy, awokado, migdały, pistacje i orzechy laskowe.Celem prewencji chorób układu krążenia istotne jest również zachowanie odpowiednich proporcji  w diecie kwasów tłuszczowych wielonienasyconych omega-3  do omega-6 (najlepiej 4-5:1). Niestety wciąż obserwuje się większe spożycie kwasów tłuszczowych omega-6, występujących m.in. w oleju słonecznikowym, sojowym, z pestek winogron, a za małe z grupy omega-3,  które zasobne są tłuste ryby, olej lniany, rzepakowy oraz orzechy włoskie.
3. Kolejnym zaleceniem dla osób z chorobami metabolicznymi jest wykluczenie z diety izomerów trans kwasów tłuszczowych. Z uwagi na fakt, że ich spożycie zaburza gospodarkę lipidową, zwiększa ryzyko chorób układu sercowo-naczyniowego, nasila procesy zapalne i insulinooporność, ich udział w diecie nie powinien przekraczać 1% całodniowej wartości energetycznej.
   Kwasy te powstają podczas częściowego utwardzenia tłuszczów roślinnych oraz podczas smażenia a ich głównym źródłem są margaryny, słone przekąski, słodycze (szczególnie ciasta, ciastka, herbatniki), fast-foody, zupy w proszku, koncentraty zup i sosów, majonezy.
4. Wykazano, że właściwa dobowa podaż błonnika (20-40 g) wpływa na zmniejszenie stężenia cholesterolu, w tym frakcji LDL w surowicy krwi. Szczególnie korzystny jest w tym przypadku błonnik rozpuszczalny, który znajdziemy w produktach zbożowych (owies, jęczmień), warzywach (marchew, pietruszka, bakłażan), owocach (pomarańcze, jabłka) czy nasionach roślin strączkowych (fasola, groch).
5. Zasadniczy wpływ na profil lipidowy ma również rodzaj spożywanych węglowodanów. Oczyszczone (rafinowane) węglowodany obniżają wrażliwość tkanek na insulinę, sprzyjają otyłości brzusznej i przyczyniają się do obniżenia stężenia cholesterolu HDL. Zadbajmy o to, aby głównym źródłem węglowodanów w naszej diecie były pełnoziarniste produkty  zbożowe (tj. kasze gruboziarniste, brązowy ryż, pieczywo razowe, makarony pełnoziarniste), rośliny strączkowe, owies, świeże warzywa.
6. Korzystne działanie hipocholesterolemiczne mają również fitosterole i fitostanole. Są to związki roślinne (o budowie zbliżonej do cholesterol), które obniżają wchłanianie cholesterolu pokarmowego w przewodzie pokarmowym. Występują one naturalnie w niektórych produktach tj. oleje, nasiona, orzechy, ziarnach zbóż, warzywach i owocach, ponadto część produktów jest wzbogacane w te związki, tj. tłuszcze do smarowania, jogurty. Podaż fitosteroli i fitostanoli wraz z dietą jest zwykle niewystarczająca, dlatego często wprowadza się ich suplementację pod okiem specjalistów. Wykazano, że przyjmowanie ok. 2 g fitosteroli lub fitostanoli dziennie obniża stężenie cholesterolu LDL o 8-10%.

   

7. W prewencji chorób układu krążenia zaleca się aktualnie dietę śródziemnomorską, która obfituje w związki o działaniu przeciwzapalnym i antyoksydacyjnym. Dieta  bazuje na warzywach, pełnoziarnistych produktach zbożowych, roślinach strączkowych, owocach, ziołach, orzechach i zdrowych tłuszczach – głównie oliwie z oliwek. Podstawowym źródłem białka są ryby i owoce morza, rzadziej sięga się po drób, sery, jogurty i jajka.
8. Jedną z głównych przyczyn występowania zaburzeń lipidowych jest nadwaga i otyłość, szczególnie otyłość brzuszna. Szacuje się, że redukcja masy ciała o 5-10% może przyczynić się do obniżenia stężenia cholesterolu LDL o 15%.

Styl życia, w tym prawidłowy sposób odżywiania, regularna aktywność fizyczna, zaprzestanie palenia mają istotne znaczenie w zapobieganiu i leczeniu chorób układu sercowo-naczyniowego oraz skutecznie wpływają na obniżenie poziomu cholesterolu.

Duże znaczenie w przestrzeganiu zaleceń żywieniowych jest ich indywidualne dobrane do stanu zdrowia i preferencji żywieniowych osoby.
Pomocna tutaj okazuje się współpraca  z dietetykiem, która podnosi skuteczność terapii.