NIK skontroluje Interpol, ale naszych służb nie może kontrolować!
Najwyższa Izba Kontroli została audytorem zewnętrznym Interpolu – Międzynarodowej Organizacji Policji. NIK wygrała konkurs i zastąpi w tej roli kanadyjską naczelną organizację kontroli.
Finanse, oświata, zdrowie, środowisko, bezpieczeństwo… Co NIK zbada w 2023 roku?
W Nowy Rok Najwyższa Izba Kontroli wkracza z imponującym planem pracy. Ten, który dobiega końca, przyniósł nowe, ogromne wyzwania o skali globalnej, będące pokłosiem wojny za wschodnią granicą i napływu uchodźców z Ukrainy oraz światowym kryzysem energetycznym i finansowym. Izba skontroluje, jak na te wyzwania zareagowała administracja publiczna. NIK nie zaniedbuje też innych kluczowych obszarów funkcjonowania państwa i bytowania obywateli. Plan pracy NIK na rok 2023 to aż 90 tematów kontroli planowych.
Geotermia – mamy zasoby, tylko na razie mało z nich korzystamy
Możliwości zagospodarowania ciepła z wód termalnych w Polsce nie były wykorzystane w stopniu adekwatnym do posiadanych zasobów tej energii oraz do korzyści wynikających z jej zastosowania.
Ekspercka wolnoamerykanka. Nabywanie usług doradczych i eksperckich przez jednostki samorządu terytorialnego.
Zlecano wykonanie zadań eksperckich na zewnątrz, choć urzędy mogły osiągnąć rezultat własnymi siłami. Zlecano usługi doradcze własnym pracownikom, zamieniając im umowę o pracę na „śmieciówkę”, i wypłacano im honoraria, choć zlecone zadania leżały w ich podstawowych kompetencjach. Nie dochodzono kar za niewywiązywanie się z umów. Doszło do stanowczo zbyt wielu przypadków naruszeń dyscypliny finansów publicznych. NIK stwierdziła nieprawidłowości na łączną kwotę ponad 2,7 mln zł.
Geriatria – priorytetowa, ale tylko na papierze
Funkcjonujący w Polsce system opieki geriatrycznej, która zajmuje się schorzeniami wieku podeszłego nie zapewnia seniorom prawidłowej i wystarczającej pomocy. W badanym przez NIK okresie starsi mieszkańcy niektórych województw mieli znacznie utrudniony do niej dostęp – w Warmińsko-Mazurskiem nie zorganizowano ani jednego oddziału geriatrycznego, a w Podlaskiem i Zachodniopomorskiem zaledwie po jednym. Kluczowym problemem był brak specjalistów w tej dziedzinie, zarówno lekarzy jak i pielęgniarek, a także, mimo uznania geriatrii za priorytetową dziedzinę medycyny, brak kompleksowych rozwiązań służących jej rozwojowi.
Udostępnianie informacji publicznej przez jednostki administracji rządowej
Nawet dwuipółroczne opóźnienia w odpowiedzi na wniosek o udostępnienie informacji publicznej, pozostawienie wniosków bez odpowiedzi, niepełne informacje w BIP – to tylko niektóre ze stwierdzonych przez NIK nieprawidłowości. Stwierdzone nieprawidłowości wskazują na niewystarczający nadzór organów objętych kontrolą nad realizacją obowiązków związanych z udostępnianiem informacji publicznej.
MIĘDZYRZECZ: (Nie)kontrolowane suplementy diety
Nawet przez kilka lat, nieświadomi zagrożenia nabywcy, mogli kupować niebezpieczne dla zdrowia suplementy diety. Kontrola NIK pokazała, że system nadzoru nad wprowadzaniem takich produktów na rynek nie zapewnił konsumentom właściwej ochrony.
Wędka zamiast ryby – NIK o pomocy udzielanej przez Ośrodki Wsparcia Ekonomii Społecznej
Działania umożliwiające uzyskanie zatrudnienia są najskuteczniejszą formą walki z ubóstwem i wykluczeniem społecznym. Oferty pracy dla osób znajdujących się w tak trudnej sytuacji nie zawsze są jednak adekwatne do ich możliwości, ze względu na wymagania dotyczące kompetencji czy doświadczenia zawodowego. W takich przypadkach szczególną rolę ma do odegrania sektor ekonomii społecznej i solidarnej wspomagany przez akredytowane Ośrodki Wsparcia Ekonomii Społecznej (OWES).
Dane bezpieczne, ale tylko niektóre – NIK o pracy zdalnej w urzędach
Stan epidemii Covid-19, który ogłoszono w Polsce w marcu 2020 r. postawił instytucje publiczne w trudnej sytuacji. Zapewnienie pracownikom bezpieczeństwa, a urzędom ciągłości funkcjonowania wymagało natychmiastowej zmiany organizacji pracy, co stwarzało nowe zagrożenia dla gromadzonych i przetwarzanych w tych instytucjach danych.
MIĘDZYRZECZ: NIK o stosowaniu środki przymusu stosowane przez Policję
Policja była przygotowana do zapobiegania zagrożeniom bezpieczeństwa publicznego, przywracania zakłócanego porządku i ładu publicznego, z wykorzystywaniem środków przymusu bezpośredniego (śpb). W większości zbadanych przypadków środki te były prawidłowo wykorzystywane przez Policję do przywrócenia porządku publicznego. Jednak zidentyfikowane w trakcie kontroli problemy, m.in. w systemie szkolenia funkcjonariuszy oraz kadry zarządzającej, braki w wyposażeniu, a także ograniczone wykorzystanie kamer rejestrujących przebieg interwencji – miały negatywny wpływ na sposób wykonywania przez Policję zadań w tym zakresie.
Zmarnowane miliardy litrów wody na wsiach
Skontrolowane przedsiębiorstwa wodociągowe nieefektywnie gospodarowały zasobami wodnymi, a sprawowany przez nie nadzór nad zbiorowym zaopatrzeniem w wodę był nieskuteczny. Sieci wodociągowe na terenie kontrolowanych województw były stare, a ich stan techniczny pozostawiał wiele do życzenia.
Dostęp do informacji publicznej w samorządach – jeszcze nieidealny. Urzędnicy kryją się za pojęciem...
Skontrolowane samorządy były właściwie przygotowane do realizacji zadań w zakresie udostępniania informacji publicznej i większość z nich realizowały prawidłowo. Wykryte przez NIK nieprawidłowości dotyczyły przyjętych w samorządach regulacji ograniczających dostęp do informacji publicznej, jej nieterminowego udostępniania na wniosek, a także nieudostępniania lub niewłaściwego udostępniania informacji publicznej w BIP.
Ciepło ucieka, czas ucieka – rozwój efektywnych systemów ciepłowniczych
Działania administracji publicznej nie przyczyniły się do zmniejszenia uciążliwości źródeł wytwarzania ciepła dla środowiska i oszczędniejszego gospodarowania energią w procesach dostarczania ciepła. Minister właściwy ds. energii nie opracował strategii modernizacji ciepłownictwa, działał głównie w sposób doraźny. Nie prowadzono monitoringu efektywności energetycznej systemów ciepłowniczych. Gminy nie miały docelowej wizji rynku ciepła, nie dbały o planowanie i rozwój efektywnych energetycznie systemów ciepłowniczych. Nie wypełniały nawet obowiązków wynikających z Prawa energetycznego.
Debata w NIK „Kryzys ekologiczny na Odrze – wyzwanie, któremu musimy sprostać”
Trzeba zacząć pracować nad odsalaniem polskich rzek. Tak zgodnie mówili uczestnicy panelu ekspertów w NIK poświęconemu kryzysowi ekologicznemu na Odrze. Rady i uwagi naukowców mają uzupełnić wiedzę kontrolerów, którzy kończą badanie przyczyn ubiegłorocznej katastrofy. Prezes Marian Banaś witając zaproszonych naukowców i przedstawicieli opolskiej delegatury NIK, która prowadzi kontrolę powiedział, że wnioski z panelu pomogą ocenić, czy działania instytucji publicznych są wystarczające wobec zagrożeń ekologicznych oraz przedstawią swoje wnioski na przyszłość.
Jeziora bez nadzoru – kontrola NIK
Brak pełnych informacji o liczbie jezior w Polsce oraz do ilu z nich Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie (PGW WP) wykonuje uprawnienia właścicielskie Skarbu Państwa (SP), brak danych o istniejących pomostach na jeziorach sklasyfikowanych jako wody powierzchniowe płynące, to tylko niektóre nieprawidłowości ujawnione przez NIK w Krajowym Zarządzie Gospodarki Wodnej PGW WP (KZGW).
Kiepska kondycja szpitali powiatowych. Najmniej jest ich w województwie lubuskim!
Aż 217 wniosków pokontrolnych i prawie 500 mln zł finansowych skutków nieprawidłowości – to efekty kontroli NIK dotyczącej funkcjonowania szpitali powiatowych w latach 2020-2022. Skontrolowane szpitale powiatowe miały problemy z bilansowaniem swojej działalności. W związku z ogłoszeniem stanu epidemii zmieniono sposób finansowania szpitali, co spowodowało przejściową poprawę ich wyników finansowych i tylko zaciemniło obraz.